Νοσοκομειακό clawback:Ήταν γνωστό από το Μάιο του 2018

Πολλοί λένε ότι το  clawback και μόνο για την κατηγορία φαρμάκων 1Α που διακινούνται μέσω ΕΟΠΥΥ, για το α΄ εξάμηνο του 2018 με μια δαπάνη € 27.9 εκατ. ευρώ η υπέρβαση έφτασε τα € 50 εκατ. και η επιστροφή αγγίζει το 70%.
Σημειώνουν μάλιστα ότι τα σημειώματα αυτά, μάλλον δείχνουν ότι δεν υπάρχει μεγάλη επαφή με τον ρεαλισμό. Παρ’ όλα αυτά θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς ότι ρεαλισμός υπάρχει ως προς το σκέλος της έγκαιρης ενημέρωσης αφού ο ΕΟΠΥΥ από το Μάιο του 2018 είχε υπολογίσει ότι το clawback στη συγκεκριμένη κατηγορία θα ήταν στα 125 εκατ. ευρώ για το έτος!

Τον Σεπτέμβριο το εκτίμησε στα 150 εκατ. ευρώ! Ήδη στην έγκριση του προϋπολογισμού του για το 2018 είχε αναγράψει 55 εκατ. ευρώ σημειώνοντας ότι το 2017 το clawback στη συγκεκριμένη κατηγορία ήταν 84,9 εκατ. ευρώ. Το ύψος λοιπόν του clawback ήταν γνωστό έγκαιρα. Επειδή φαινόταν όμως υπερβολικό είχε επισημανθεί την ίδια χρονική περίοδο (όπως φαίνεται και στα παρακάτω άρθρα που αφορούν το θέμα) χωρίς τότε να αναζητήσει κανείς το λόγο που εμφανιζόταν αυτή η σημαντική οικονομική επιβάρυνση.

Έχει γραφεί ευκρινώς γιατί αυτό συμβαίνει χωρίς να προσπαθήσει κανείς να αντιμετωπίσει το πρόβλημα.

Αντιθέτως φαίνεται ότι ακόμα και σήμερα δεν έχει γίνει απολύτως κατανοητό

τι περιλαμβάνεται στη κατηγορία των φαρμάκων αυτών. Από αυτά που αναγράφονται στις ανακοινώσεις διαφαίνεται μια σύγχυση εάν είναι φάρμακα για ιδιωτικές κλινικές, για νοσοκομεία ή φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ. Είναι γεγονός ότι και οι υπουργικές αποφάσεις κάθε φορά που αναφέρονται σε αυτή τη κατηγορία φαρμάκων δίνουν διαφορετικό ορισμό (όπως π.χ «η δαπάνη φαρμάκων για νοσοκομειακή χρήση που χορηγούνται από τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ» ή «η συνολική δαπάνη του ΕΟΠΥΥ για νοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη»).

Ακόμα και μεγάλες εταιρείες μελετών  σε πρόσφατες ανακοινώσεις τους αναφέρουν ότι «Από το συνολικό μέγεθος αγοράς, τo 40,5% αφορά πωλήσεις φαρμάκων που διατέθηκαν απευθείας σε νοσοκομεία, ενώ το υπόλοιπο 59,5% αφορά πωλήσεις φαρμάκων προς φαρμακεία». Είναι προφανής η σύγχυσις που επικρατεί στην αγορά σε όλα τα επίπεδα.
Τα 580 εκατ. ευρώ για το 2018 είναι κατά 50 εκατ. λιγότερα από αυτά που είχε εκτιμήσει η φαρμακοβιομηχανία και είχε παρουσιάσει σε πρόσφατα συνέδρια.

Η φαρμακοβιομηχανία στις εκτιμήσεις της εκτιμά ότι ο ΕΟΠΥΥ για την εξωνοσοκομειακή δαπάνη θα καταβάλει 1.887 εκατ. ευρώ καθώς θεωρεί ότι από τα 1.945 εκατ. ευρώ αφαιρούνται μόνο τα ποσά που δεσμεύονται στα πλαίσια των διαπραγματεύσεων.

Για την ακρίβεια όμως των δεδομένων και των υπολογισμών , ο ΕΟΠΥΥ αφαιρεί και τα 55.8 εκατ. ευρώ που είναι το όριο δαπανών των φαρμακείων του ΕΟΠΥΥ για τη νοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη πέραν του οποίου εφαρμόζεται το c.b. αλλά και τα 38.63 εκατ. ευρώ ( για το 2018) για τα φάρμακα της ηπατίτιδας C (εάν είχε υλοποιηθεί η συμφωνία των ΚΑΚ με τον ΕΟΠΥΥ και είχαν χορηγηθεί στο προβλεπόμενο αριθμό ασθενών )

Όλα τα παραπάνω αναγράφονταν και ήταν εμφανή στο προϋπολογισμό του οικονομικού έτους 2018 του ΕΟΠΥΥ.

Το ποσό που προβλέπεται το 2018 στη νομοθεσία για τη νοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη στα  νοσοκομεία είναι 474,2 εκατ. ευρώ.

Για αυτό έπρεπε να γίνει ο διαχωρισμός της φαρμακευτικής δαπάνης των αμιγώς νοσοκομειακών φαρμάκων και των νοσοκομειακών φαρμάκων για περιπατητικούς ασθενείς (φάρμακα του ν. 3816 κατηγορίας 1Α και 1Β, αντίστοιχα). Είναι η πιο απλή λύση και έχει επισημανθεί πέραν του ενός έτους όπως αναφέρθηκε παραπάνω.

Μόνο η  χρήση του barcode και η υποχρεωτική εφαρμογή του στα φάρμακα που διακινούνται στα νοσοκομεία μπορεί να επιλύσει το εύκολο αυτό πρόβλημα που κάποιοι το παρουσιάζουν ως δισεπίλυτο για προσωπικούς λόγους. Με την εισαγωγή του φαρμάκου στο νοσοκομείο, ο ΕΟΦ ακυρώνει το barcode [όπως και στα φαρμακεία) και καταχωρεί την πώληση στα νοσοκομεία (Δεν απαιτείται δηλαδή η καταχώρηση στο ευφυές σύστημα (Β.I) ή στις καταστάσεις του υπουργείου υγείας όποτε και εάν θελήσει η διοίκηση ή ο αρμόδιος υπάλληλος του νοσοκομείου].

Ο ΕΟΦ έχει την δυνατότητα να διακρίνει τα φάρμακα με βάση τον κατάλογο του Ν.3816/2010 (απόφαση ΦΕΚ 64/Β΄/16-01-2014) ο οποίος χωρίζεται σε δύο επιμέρους παραρτήματα: Σ ’αυτό που αφορά τα φαρμακευτικά σκευάσματα με ένδειξη για νοσοκομειακή χρήση μόνο και σ ’αυτό που αφορά σε σκευάσματα των οποίων η χρήση δύναται να ξεκινήσει στο νοσοκομείο και να συνεχιστεί εκτός νοσοκομείου. Εύκολα λοιπόν θα μπορούν να διακριθούν τα σκευάσματα που πρέπει να πληρωθούν από τις πιστώσεις του ΕΟΠΥΥ και από τα νοσοκομεία τα ίδια. Σήμερα ελάχιστα νοσοκομεία καταχωρούν διαφορετικά αυτές τις 2 κατηγορίες με αποτέλεσμα να υπάρχει μια σύγχυση για το ακριβές ποσό της φαρμακευτικής δαπάνης που έχουν πραγματοποιήσει και το clawback που πρέπει να επιστραφεί από τις εταιρείες.

Αν εφαρμοσθεί το serialization και στην Ελλάδα (κάτι τ’ οποίο έχει επίσης επισημανθεί εγκαίρως) θα μπορούσε αυτό να είναι επιπλέον των 5 υποχρεωτικών πεδίων.

Οι περιφερειακές ΔΥΠΕ/Νοσοκομεία δεν μπορούν να έχουν μεγαλύτερες φαρμακευτικές δαπάνες απ’ αυτές μεγάλων νοσοκομείων της Αττικής. Η ευαισθητοποίηση όλων για τα φάρμακα σοβαρών παθήσεων δεν μπορεί να οδηγήσει ώστε αυτά να αποστέλλονται σε «δικαιούχους» στο εξωτερικό και μάλιστα με courier.Διότι πολλοί από το εξωτερικό που πάσχουν από σοβαρές ασθένειες ή θέλουν να αποκτήσουν παιδί έρχονται στην Ελλάδα και μάλιστα στα μεγάλα δημόσια νοσοκομεία.

Επαναλαμβάνοντας την ερώτηση εάν μπορεί να μειωθεί το clawback, η απάντηση συνεχίζει να είναι  ΝΑΙ. ΠΟΣΟ; Τόσο όσο συμφωνήσουν ΟΛΟΙ μαζί ότι μπορεί να μειωθεί και αφού τα μεγέθη που θα ληφθούν υπόψιν είναι από όσους ξέρουν πραγματικά από νοσοκομεία, ασθενείς ,καταναλώσεις και διαχείριση φαρμάκων αλλά και δημόσιο λογιστικό!

Για μια ακόμα φορά καταλήγει κανείς εύκολα στο λογικό συμπέρασμα ότι δεν θα πρέπει να εκπλήσσεται κανείς από τα άλματα του clawback που επιβάλει ο ΕΟΠΥΥ αλλά με αυτούς που εκπλήσσονται με αυτά. Αυτό καταλαβαίνει ένας λογικός άνθρωπος διαβάζοντας όσα είναι γραμμένα επίσημα.

Υ.Γ  Θεωρείται δεδομένο ότι άπαντες οι ενδιαφερόμενοι έχουν διαβάσει στα στοιχεία του ΕΟΠΥΥ ότι το clawback φαρμακευτικής δαπάνης θα είναι 789 εκατ. ευρώ. Εξ ου και οι πάροχοι αναγνώρισαν πρόσφατα πως έχει γίνει έργο στον ΕΟΠΥΥ και έκαναν θετικά σχόλια για τον απερχόμενο πρόεδρό του ακόμη και όσοι βρίσκονταν το προηγούμενο διάστημα σε αντιπαράθεση μαζί του.

Clawback (c.b) 2018. Η 7η ώρα της αλήθειας;

Αντιφατικότητα δεδομένων και αύξηση clawback (c.b)

Άυλα barcode ,άυλη και ακριβή πραγματικότητα!

Clawback (c.b) ΕΟΠΥΥ στα νοσοκομεία

Πόσο πραγματικά θα είναι το clawback (c.b) στα νοσοκομεία το 2018

CLAWBACK ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΜΕ ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΚΠΛΗΣΕΤΑΙ ΚΑΝΕΙΣ

Clawback παρόχων: Όταν τα βραβευμένα, ακριβά, ευφυή συστηματα κάνουν λάθη!

Ο ΕΟΠΥΥ , το clawback (cb) και οι μεγάλοι προβληματισμοί

CLAWBACK: Ραντεβού στα τυφλά ή κάποιοι εθελοτυφλούν ;

ΕΝΦΙΑ και CLAWBACK (cb) II. Μια παράλληλη σχέση

Clawback μέχρι το…….20ΧΧ??

Clawback στα ιατροτεχνολογικά προϊόντα. Πως μπορεί να υπολογιστεί.

Προϋπολογισμοί νοσοκομείων 2018: Αύξηση του clawback και συνέχεια του γόρδιου δεσμού

Clawback: Τι προβλέπεται για το 2018

ΟΡΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΕΠΑΛΗΘΕΥΣΗΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ (NMVO)

Συσκευασία και διακίνηση φαρμάκων. Τι αλλάζει σε 100 ημέρες.

ΕΥΔΙΑΚΡΙΤΑ ΠΛΕΟΝ ΤΑ ΚΟΣΤΗ ΣΤΟΥΣ NMVO

Προβληματισμοί γύρω από τον κανονισμό για τα ψευδεπίγραφα φάρμακα και την λειτουργία του NMVO.

Η ανάγκη ίδρυσης ενός Εθνικού Οργανισμού Επαλήθευσης Φαρμάκων (NMVO). στην Ελλάδα

Serialisation: Σχέσεις CMOs και επωνύμων εταιρειών. Τι πρέπει να γίνει.

Η ελληνική φαρμακοβιομηχανία σε κρίσιμο σταυροδρόμι. Προκλήσεις και εμπόδια.

ΨΕΥΔΕΠΙΓΡΑΦΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Ψευδεπίγραφα Φάρμακα ΙΙ

Clawback (c.b) 2018. Η 7^η ώρα της αλήθειας;

Η ανακοίνωση από τον ΕΟΠΥΥ της 7^ης τροποποίησης του προϋπολογισμού του 2018 βεβαίωσε το rebate του α’ εξαμήνου για την εξωνοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη (ανέρχεται σε 219.625.189€) και εκτίμησε το c.b του β’ εξαμήνου για αυτήν σε 290.000.000€. Μαζί με αυτό του α’εξαμήνου που ήταν 280.000.000€, το c.b συνολικά θα ανέλθει στα 570.000.000€ για το 2018.

Βέβαια ο ΕΟΠΥΥ αναγράφει 789.000.000€ σαν c.b, αφού πάντα προσθέτει το υφιστάμενο c.b στο προβλεπόμενο.

Στο αρχικό προϋπολογισθέν των 219.000.000€, προσέθεσε και τα 570.000.000€ του καταλογισθέντος c.b.

Τα 570.000.000€ για το 2018 είναι κατά 50.000.000€ λιγότερα από αυτά που είχε εκτιμήσει η φαρμακοβιομηχανία και είχε παρουσιάσει σε πρόσφατα συνέδρια..

Η φαρμακοβιομηχανία στις εκτιμήσεις της θεωρεί ότι η δαπάνη του ΕΟΠΥΥ είναι 1.887.000.000€ καθώς θεωρεί ότι από το 1.945.000.000€ αφαιρούνται τα ποσά που δεσμεύονται στα πλαίσια των διαπραγματεύσεων. Για την ακρίβεια όμως των δεδομένων και των υπολογισμών , τα υπόλοιπα 55.800.000€  είναι το όριο δαπανών των φαρμακείων του ΕΟΠΥΥ για τη νοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη πέραν του οποίου εφαρμόζεται το c.b.

Όλα τα παραπάνω αναγράφονται και είναι εμφανή στο προϋπολογισμό του οικονομικού έτους 2018 του ΕΟΠΥΥ.

Είναι επίσης όμως εμφανές ότι δεν είναι ευδιάκριτα τα όρια της φαρμακευτικής δαπάνης και ο επιμερισμός της όχι μόνο στα νοσοκομεία αλλά και στον ΕΟΠΥΥ και τη φαρμακοβιομηχανία. Έχει γραφεί πολλές φορές για τα φάρμακα στα νοσοκομεία

των οποίων η δαπάνη βαρύνει τον ΕΟΠΥΥ, με ποιο τρόπο καταχωρούνται στο πληροφοριακό σύστημα του νοσοκομείου και κατ’ επέκταση στο Β.Ι, για να καταβληθεί και το αναλογούν c.b.

Η 7^η τροποποίηση του προϋπολογισμού του ΕΟΠΥΥ εξηγεί εν μέρει γιατί δεν συμβαδίζει το c.b που επιβλήθηκε το 2017στις φαρμακοβιομηχανίες απόλυτα με τα στοιχεία του ΕΟΦ ο οποίος παρουσιάζει αύξηση της δαπάνης των φαρμάκων που τιμολογούνται με νοσοκομειακή τιμή να είναι μόνο 33 εκατ. ευρώ και το c.b στα νοσοκομεία ν’αυξάνεται κατά 60 εκατ. ευρώ το 2017.

Αντιφατικότητα δεδομένων και αύξηση clawback (c.b)

Clawback (c.b) ΕΟΠΥΥ στα νοσοκομεία

Πόσο πραγματικά θα είναι το clawback (c.b) στα νοσοκομεία το 2018

CLAWBACK ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΜΕ ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΚΠΛΗΣΕΤΑΙ ΚΑΝΕΙΣ

Clawback παρόχων: Όταν τα βραβευμένα, ακριβά, ευφυή συστηματα κάνουν λάθη!

Ο ΕΟΠΥΥ , το clawback (cb) και οι μεγάλοι προβληματισμοί

CLAWBACK: Ραντεβού στα τυφλά ή κάποιοι εθελοτυφλούν ;

ΕΝΦΙΑ και CLAWBACK (cb) II. Μια παράλληλη σχέση

Clawback μέχρι το…….20ΧΧ??

Clawback στα ιατροτεχνολογικά προϊόντα. Πως μπορεί να υπολογιστεί.

Προϋπολογισμοί νοσοκομείων 2018: Αύξηση του clawback και συνέχεια του γόρδιου δεσμού

Clawback: Τι προβλέπεται για το 2018

REBATE-CLAWBACK-ΕΝΦΙΑ : Όταν τα παθήματα δεν γίνονται μαθήματα.

Νοσοκομειακό Clawback: Η ώρα της αλήθειας

Η ανακοίνωση των πωλήσεων των φαρμάκων για το 2017 από τον ΕΟΦ και η διεξαγωγή πρόσφατου συνεδρίου σχετικά με το φάρμακο ανέδειξαν για μια ακόμη φορά την αντιφατικότητα των δεδομένων αλλά και των αποτελεσμάτων που συνάγονται από αυτά. Συγκεκριμένα παρουσιάστηκαν στο συνέδριο, από στέλεχος ένωσης φαρμακευτικών επιχειρήσεων, τα ποσά των υποχρεωτικών εκπτώσεων και επιστροφών για τα έτη 2012-2017. Ενώ σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΦ για το 2017 η συνολική φαρμακευτική δαπάνη έχει μειωθεί κατά 41 εκατ. ευρώ, αυτή των φαρμακείων κατά 75 εκατ. ευρώ και έχει αυξηθεί μόνο αυτή των φαρμάκων με νοσοκομειακή τιμή κατά 33 εκατ. ευρώ, παρουσιάστηκε ότι το c.b της εξωνοσοκομειακής δαπάνης αυξήθηκε κατά 28 εκατ. ευρώ ,την ίδια στιγμή που ταυτόχρονα αυξάνεται και το c.b της νοσοκομειακής δαπάνης κατά 60 εκατ. ευρώ!

Επίσης παρουσιάστηκε στο συνέδριο ότι η πραγματική φαρμακευτική δαπάνη αυξήθηκε από 2.725 δισ. ευρώ το 2016 σε 2.843 δισ. ευρώ το 2017! Κάτι που δεν συμβαδίζει απόλυτα με τα στοιχεία του ΕΟΦ ο οποίος παρουσιάζει την αύξηση της δαπάνης των φαρμάκων που τιμολογούνται με νοσοκομειακή τιμή να είναι μόνο 33 εκατ. ευρώ και το c.b στα νοσοκομεία αυξάνεται κατά 60 εκατ. ευρώ το 2017!

Τα παραπάνω περιέχουν μια μεγάλη αντιφατικότητα εάν λάβει κανείς υπ’ οψιν του ότι έχει αυξηθεί η συμμετοχή των ασθενών (αρκετοί τα αγοράζουν μόνοι τους χωρίς συνταγή), έχουν αυξηθεί οι πωλήσεις των ΜΗΣΥΦΑ , μειώθηκαν συνολικά οι πωλήσεις φαρμάκων και ταυτόχρονα αυξάνεται το c.b.

Θεωρείται σαν δεδομένο ότι τα στοιχεία του ΕΟΦ είναι σωστά αφού απ’ αυτόν γίνεται καταγραφή των φαρμάκων σε επίπεδο μοναδιαίας συσκευασίας (κουτί) σε πραγματικό χρόνο τόσο σε επίπεδο ποσότητας όσο και γνησιότητας αυτών. Πρέπει όμως όπως έχει ξαναγραφεί,  να γίνει μια περαιτέρω διάκριση των κατηγοριών που δημοσιεύει κάθε έτος, σε υποκατηγορίες.  Π.χ  η κατηγορία «Νοσοκομεία» , θα μπορούσε να έχει ξεχωριστά την δαπάνη που αφορά τα νοσοκομεία ,τα φάρμακα του ΕΟΠΥΥ που δίνονται στα νοσοκομεία και τα φάρμακα 3816 που χορηγεί ο ΕΟΠΥΥ.

Επίσης θα μπορούσε να υπάρχει μια κατηγορία «ΜΗΣΥΦΑ» για να μην υπάρχουν και εδώ ανακοινώσεις ,σε επιστημονικά άρθρα και συνέδρια, με τεράστιες αποκλίσεις, όπως αυτές που παρουσιάζονται κατά καιρούς που αναφέρουν μεγέθη απο 140-850 εκατ. ευρώ!! Με αυτόν τον τρόπο θα ήταν ξεκάθαρες και οι εξωνοσοκομειακές πωλήσεις που δυνητικά αποζημιώνονται και υπόκεινται σε rebate και c.b, συγκρινόμενες με αυτές που εκτιμά και αποζημιώνει ο ΕΟΠΥΥ.

Είναι η μοναδική λύση για τον σωστό υπολογισμό του c.b , ο οποίος απαιτεί γνώση, αξιόπιστα στοιχεία αλλά και θέληση από όλους. Αν δεν συμβαίνουν ταυτόχρονα όλα τα παραπάνω τότε δεν θα μπορέσει να δοθεί λύση και η μείωση του θα αποτελεί ένα μη πραγματικό και μη επιτεύξιμο στόχο

Clawback (c.b) ΕΟΠΥΥ στα νοσοκομεία

Πόσο πραγματικά θα είναι το clawback (c.b) στα νοσοκομεία το 2018

CLAWBACK ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΜΕ ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΚΠΛΗΣΕΤΑΙ ΚΑΝΕΙΣ

Clawback παρόχων: Όταν τα βραβευμένα, ακριβά, ευφυή συστηματα κάνουν λάθη!

Ο ΕΟΠΥΥ , το clawback (cb) και οι μεγάλοι προβληματισμοί

CLAWBACK: Ραντεβού στα τυφλά ή κάποιοι εθελοτυφλούν ;

ΕΝΦΙΑ και CLAWBACK (cb) II. Μια παράλληλη σχέση

Clawback μέχρι το…….20ΧΧ??

Clawback στα ιατροτεχνολογικά προϊόντα. Πως μπορεί να υπολογιστεί.

Προϋπολογισμοί νοσοκομείων 2018: Αύξηση του clawback και συνέχεια του γόρδιου δεσμού

Clawback: Τι προβλέπεται για το 2018

REBATE-CLAWBACK-ΕΝΦΙΑ : Όταν τα παθήματα δεν γίνονται μαθήματα.

Νοσοκομειακό Clawback: Η ώρα της αλήθειας

Ο ΕΟΠΥΥ ανακοίνωσε την 6^η τροποποίηση του προϋπολογισμού του και μαζί με αυτήν το c.b του α΄εξαμήνου το οποίο ανέρχεται στα 280 εκατ. ευρώ. Επίσης ότι θα χρειαστούν επιπλέον 25 εκατ. ευρώ για την φαρμακευτική δαπάνη νοσοκομειακής μόνο χρήσης.

Επειδή στην 6^η τροποποίηση που δημοσιεύτηκε λείπει το επισυναπτόμενο Φύλλο Μεταβολών (που αποτελεί όμως αναπόσπαστο μέρος αυτής) δεν μπορεί εύκολα να διαπιστωθεί ποιο θα είναι το c.b συνολικά για το 2018. Και αυτό γιατί και στην 4^η τροποποίηση είχε αυξηθεί από τα 55 στα 125 εκατ. ευρώ στο Φύλλο Μεταβολών.

Με βάση όμως το κείμενο της 4^ης τροποποίησης θα αυξανόταν από τα 55 στα 70 εκατ. ευρώ (15 εκατ. ευρώ η διαφορά). Σε όλα τα παραπάνω θα πρέπει να προστεθούν και τα επιπλέον απαιτούμενα 25 εκατ. ευρώ.

Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι πριν περίπου ένα μήνα θεωρείτο από την αγορά προβληματική η υπέρβαση των νοσοκομειακών φαρμάκων 1Α, τα οποία αποζημιώνει ο ΕΟΠΥΥ και τα οποία θα κόστιζαν συνολικά 44 εκατ. ευρώ έναντι 28 εκατ. ευρώ όπως είχε προϋπολογιστεί.

Στον αρχικό του προϋπολογισμό ο ΕΟΠΥΥ ανέφερε με σαφήνεια ότι

[η νοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη η οποία παρακολουθείται στον KAE 0672.01 «Φαρμακευτική δαπάνη νοσοκομειακής μόνο χρήσης» έχει ετήσιο όριο για το έτος 2018 τα #55.800.000,00#€ (Σύμφωνα με το αρθ.11 του Ν.4052/12 όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει). Τα ανωτέρω όρια παραμένουν σταθερά και δεν τροποποιούνται όταν τροποποιείται ο προϋπολογισμός του ΕΟΠΥΥ.]

Για αυτό πρέπει να διευκρινιστεί σε ποιο ύψος έχει ανέλθει η δαπάνη των νοσοκομειακών φαρμάκων 1^Α που αποζημιώνει ο ΕΟΠΥΥ στα νοσοκομεία για το α΄εξάμηνο και ποιο είναι το c.b.

Οι αιτίες που δημιουργούν τις αυξήσεις του c.b στα νοσοκομεία έχουν αναλυθεί ενδελεχώς χωρίς όμως να γίνουν η βάση για την επίλυση της διόγκωσης του. Έτσι λοιπόν το c.b στα νοσοκομεία αναμένεται να ξεπεράσει το 45% για το 2018.

Πόσο πραγματικά θα είναι το clawback (c.b) στα νοσοκομεία το 2018

CLAWBACK ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΜΕ ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΚΠΛΗΣΕΤΑΙ ΚΑΝΕΙΣ

Clawback παρόχων: Όταν τα βραβευμένα, ακριβά, ευφυή συστηματα κάνουν λάθη!

Ο ΕΟΠΥΥ , το clawback (cb) και οι μεγάλοι προβληματισμοί

CLAWBACK: Ραντεβού στα τυφλά ή κάποιοι εθελοτυφλούν ;

ΕΝΦΙΑ και CLAWBACK (cb) II. Μια παράλληλη σχέση

Clawback μέχρι το…….20ΧΧ??

Clawback στα ιατροτεχνολογικά προϊόντα. Πως μπορεί να υπολογιστεί.

Προϋπολογισμοί νοσοκομείων 2018: Αύξηση του clawback και συνέχεια του γόρδιου δεσμού

Clawback: Τι προβλέπεται για το 2018

REBATE-CLAWBACK-ΕΝΦΙΑ : Όταν τα παθήματα δεν γίνονται μαθήματα.

Νοσοκομειακό Clawback: Η ώρα της αλήθειας

Έντονη ανησυχία και πολλά δημοσιεύματα υπάρχουν αυτή τη περίοδο σχετικά με την υπέρβαση στη νοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη,(c.b),το ποσό της οποίας φέρεται να ξεπερνά τα 161 εκατ. ευρώ, όταν το 1^ο εξάμηνο του 2017 είχε ανέλθει σε 91 εκατ. ευρώ.

Η μη σύννομη και η ελλειπής καταγραφή των νοσοκομείων τα οποία δεν δημοσιεύουν στοιχεία για την εκτέλεση του προϋπολογισμού τους στην ιστοσελίδα τους και στο «Πρόγραμμα Διαύγεια», περιγράφοντας αναλυτικά στο σκέλος των εσόδων τα προϋπολογισθέντα, βεβαιωθέντα και εισπραχθέντα ποσά ανά Κωδικό Αριθμό Εσόδου και στο σκέλος των εξόδων τα προϋπολογισθέντα, προκαλεί μια αναστάτωση στην αγορά του φαρμάκου, και όχι μόνο. Τα λάθη είναι πάρα πολύ σημαντικά και οδηγούν σε άλλα μεγαλύτερα και σημαντικότερα  λάθη προκειμένου να «διορθωθούν» τα προηγούμενα.

Για παράδειγμα όταν τα μεγαλύτερα νοσοκομεία έχουν δαπανήσει τα 8 από τα 23 ή τα 2 από τα 18 εκατ. ευρώ που έχουν εγγράψει το προϋπολογισμό τους για την προμήθεια φαρμάκων ή άλλα νοσοκομεία από τα 4 εκατ. ευρώ που πρέπει να συμψηφίσουν με το c.b του 2017 δεν έχουν συμψηφίσει ούτε ένα ευρώ, πως μπορεί να υπάρχει υπέρβαση στη νοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη;

Δυστυχώς παρανομώντας οι διοικήσεις των νοσοκομείων και ως προς την υποχρέωση δημοσίευσης της εκτέλεσης του προϋπολογισμού τους σύμφωνα με το Ν.4305/2014 (άρθρο 15^*1) αυτό έχει ως  αποτέλεσμα να μην μπορούν να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα για την πορεία των οικονομικών τους.

Είχε αναφερθεί και στο πρόσφατο παρελθόν ότι σε συνέδριο για το νοσοκομειακό φάρμακο παρουσιάστηκε από το Business Intelligent (B.I) του υπουργείου υγείας , η αύξηση κατά 20% της νοσοκομειακής φαρμακευτικής δαπάνης το 2017 σε σχέση με το 2016 και ότι δεν αξιολογήθηκε από κανέναν σοβαρά. Είχαν τεθεί συγκεκριμένα ερωτήματα για την αξιοπιστία και την καταχώριση των δεδομένων από τα νοσοκομεία.

Σήμερα όλοι πλέον γνωρίζουν τα κενά και τα λάθη που έχει το Β.Ι , παρόλα αυτά αυτό αποτελεί και τη κύρια πηγή για την κοστολόγηση των πράξεων στα νοσοκομεία και θα αποτελεί την αποτίμηση της αξίας των νοσοκομειακών υπηρεσιών ή κατανομής αμοιβών νοσοκομείων. Ποια πραγματικά δεδομένα θα αντληθούν που θα επιτρέψουν την εφαρμογή ενός πλήρους συστήματος DRG (diagnosis-related group- ομοειδείς διαγνωστικές ομάδες);

Πως αυτά τα DRG’s– ως «εργαλείο» μέτρησης του κόστους, συγκριτικής αξιολόγησης και ελέγχου της αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας των νοσοκομείων- θα μπορούν να συμβάλουν στο σχεδιασμό της πολιτείας για την καθολική και ισότιμη πρόσβαση ασφαλισμένων και ανασφάλιστων σε ένα αναβαθμισμένο Δημόσιο Σύστημα Υγείας;

Είναι πρόδηλο ότι όλες οι κοστολογήσεις και τα DRG’s  θα είναι λανθασμένα, όπως είχε γίνει και στην προηγουμένη προσπάθεια πριν μερικά χρόνια. Τα προβλήματα είναι εγγενή αλλά όχι αξεπέραστα. Δυστυχώς πάντα σκοντάφτουν στην έλλειψη ουσιαστικής γνώσης που υπάρχει για τα δεδομένα και τα προβλήματα ενός νοσοκομείου  από όσους αναλαμβάνουν αυτό το έργο (έργο που έχει επιλυθεί εδώ και χρόνια σε άλλες χώρες).

Εάν θέλουν όλοι να μειωθεί το c.b πρέπει να ζητήσουν την εκτέλεση του προϋπολογισμού από όλα τα νοσοκομεία για να διαπιστώσουν πραγματικά πόσες παραγγελίες φαρμάκων έχουν πραγματοποιηθεί, πόσα εντάλματα πληρωμών έχουν υπογραφεί , πόσες πληρωμές και ποιοι συμψηφισμοί με το c.b έχουν γίνει.

Αυτό θα βοηθήσει να αντιληφθούν ποια είναι τα προβλήματα που υπάρχουν στο B.I και θα πρέπει να διορθωθούν, θα αναδείξει τους αποτελεσματικούς διοικητές και όχι αυτούς που «αλλοιώνουν» τα νούμερα για να φαίνονται αποτελεσματικοί και τέλος θα δείξει ποιες είναι οι πραγματικές καταναλώσεις φαρμάκων και υλικών. Όλα τα παραπάνω μπορούν και πρέπει να γίνουν άμεσα. Γιατί εάν δεν γίνουν άμεσα τότε το 2019 θα είναι πραγματικά δύσκολο. Σήμερα θα πρέπει να αναζητηθεί γιατι ενώ  μεταβιβάστηκαν από την πολιτεία στα νοσοκομεία πάνω από 400 εκατ. ευρώ τον Ιούλιο, την ίδια στιγμή αυξήθηκαν τα ληξιπρόθεσμά τους!!

Συμπερασματικά, μπορεί να είναι όλοι σίγουροι ότι για το 2018 το νοσοκομειακό c.b θα είναι χαμηλότερο από το 2017 εάν δεν συμβεί κάτι πολύ συγκλονιστικό ή κάτι πολύ παράξενο!!

^*1 Άρθρο 15

Μετά το άρθρο 10 του ν. 3861/2010 προστίθεται άρθρο 10Α ως εξής: «Άρθρο 10Α Δημοσίευση Εκτέλεσης Προϋπολογισμών

1. Το Δημόσιο, ανά Υπουργείο, τα Ν.Π.Δ.Δ., οι Ο.Τ.Α. και τα Ν.Π.Δ.Δ. αυτών δημοσιεύουν στοιχεία για την εκτέλεση του προϋπολογισμού τους στην ιστοσελίδα τους και στο «Πρόγραμμα Διαύγεια», περιγράφοντας αναλυτικά στο σκέλος των εσόδων τα προϋπολογισθέντα, βεβαιωθέντα και εισπραχθέντα ποσά ανά Κωδικό Αριθμό Εσόδου και στο σκέλος των εξόδων τα προϋπολογισθέντα, τα ενταλματοποιηθέντα και πληρωθέντα ποσά ανά Κωδικό Αριθμό Εξόδου.
2. Η δημοσίευση γίνεται αμελλητί και εφόσον αυτό δεν είναι εφικτό για τεχνικούς λόγους γίνεται το αργότερο εντός δέκα (10) ημερών μετά το πέρας κάθε ημερολογιακού μήνα.
3. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και Οικονομικών μπορεί να καθορίζεται κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή του παρόντος άρθρου.»

Clawback παρόχων: Όταν τα βραβευμένα, ακριβά, ευφυή συστηματα κάνουν λάθη!

Ο ΕΟΠΥΥ , το clawback (cb) και οι μεγάλοι προβληματισμοί

CLAWBACK: Ραντεβού στα τυφλά ή κάποιοι εθελοτυφλούν ;

ΕΝΦΙΑ και CLAWBACK (cb) II. Μια παράλληλη σχέση

Clawback μέχρι το…….20ΧΧ??

Clawback στα ιατροτεχνολογικά προϊόντα. Πως μπορεί να υπολογιστεί.

Προϋπολογισμοί νοσοκομείων 2018: Αύξηση του clawback και συνέχεια του γόρδιου δεσμού

Clawback: Τι προβλέπεται για το 2018

REBATE-CLAWBACK-ΕΝΦΙΑ : Όταν τα παθήματα δεν γίνονται μαθήματα.

Νοσοκομειακό Clawback: Η ώρα της αλήθειας

“Κατά την εκτέλεση του Π/Υ 2018, θα είναι δυνατή η υποβολή αιτημάτων τροποποίησής του με μεταφορά πιστώσεων μεταξύ ΚΑ Εξόδων των κατηγοριών δαπανών τρέχοντος έτους, με εξαίρεση την κατηγορία «Φάρμακα» λόγω της εφαρμογής του μηχανισμού αυτόματης επιστροφής (clawback). Για το λόγο αυτό, κατά την εκτέλεση του προϋπολογισμού 2018 δεν θα γίνει ουδεμία μεταβολή στις εγγεγραμμένες πιστώσεις της κατηγορίας «Φάρμακα».(29-12-2017)

Αυξάνουμε των ΚΑΕ 5693 ΕΣΟΔΑ ΑΠΟ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟ CLAW BACK με το ποσό 760.677,42 ευρώ ο οποίος διαμορφώνεται από 546.096,77 ευρώ σε 1.306.774,19 ευρώ. (17-7-2018)”

Τα παραπάνω έχουν αναγραφεί στα πρακτικά του ίδιου νοσοκομείου για την ίδια οικονομική χρήση (2018) από τα ίδια μέλη της διοίκησης.

Εύκολα διαπιστώνεται ότι ένα νοσοκομείο έτσι απλά αποφάσισε να αυξήσει τον προϋπολογισμό του κατά 760.677,42 ευρώ, αυξάνοντας και το clawback από 26,6% που ήταν, σε 46%!

Την ίδια ώρα ρεκόρ υπερβάσεων στη φαρμακευτική δαπάνη του ΕΟΠΥΥ θεωρούν κάποιοι  ότι  σημειώνεται κατά τους πρώτους έξι μήνες του 2018, με το συνολικό ποσό να διαμορφώνεται στα 276 εκατ. ευρώ έναντι 218 εκατ. ευρώ το πρώτο εξάμηνο του 2017.

Οι ίδιοι κύκλοι της φαρμακευτικής αγοράς σύμφωνα με δημοσιεύματα εκτιμούν ότι αν συνεχιστεί αυτός ο ρυθμός αύξησης, το clawback   θα κλείσει φέτος τουλάχιστον στα 605 εκατ. ευρώ στην εξωνοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη, ενώ τους προβληματίζει και η υπέρβαση των νοσοκομειακών φαρμάκων 1Α, τα οποία αποζημιώνει ο ΕΟΠΥΥ και τα οποία συνολικά κόστισαν 44 εκατ. ευρώ έναντι 28 εκατ. ευρώ όπως είχε προϋπολογιστεί.

Γιατί τα 44 εκατ. ευρώ εκλαμβάνονται σαν μεγάλη υπέρβαση όταν ο ΕΟΠΥΥ πρόσφατα στην 4^η τροποποίηση του ενέγραψε αύξηση του clawback της τάξεως των 70 εκατ. ευρώ φτάνοντας το συνολικά στα 125 εκατ. ευρώ για το 2018. Βέβαια είχε ήδη ξεκινήσει από λάθος βάση αφού στο προϋπολογισμό του μνημόνευε την 8^η τροποποίηση και όχι την 9^η που ήταν η τελευταία . Εκεί λοιπόν η αφετηρία δεν ήταν τα 666 εκατ. ευρώ αλλά τα 741 εκατ. ευρώ για την εξωνοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη και τα σχεδόν 100 εκατ. ευρώ για την νοσοκομειακή.

Τα αναμενόμενα μεγέθη είναι λοιπόν γνωστά εκ των προτέρων. Απλά γράφονται με λάθος τρόπο σε λάθος σημεία ίσως κάποιες φορές. Αλλά εύκολα μπορούν να εντοπιστούν και να αποσαφηνιστούν-διορθωθούν. Αρκεί κάποιος να θέλει.

Μπορεί βέβαια και να μην θέλει. Όπως έχει διατυπωθεί πολλές φορές στην επιβολή του ΕΝΦΙΑ κάποιοι θα πληρώσουν περισσότερα με το νέο τρόπο , κάποιοι άλλοι λιγότερα. Το δημοσιονομικό αποτέλεσμα θα είναι σταθερό! Κάποιο θα ευνοηθούν κάποιοι άλλοι όχι.

Εύκολα μπορεί να εκτιμήσει κανείς ότι το clawback θα αυξηθεί περίπου άλλα 100 εκατ. ευρώ. Είναι εμφανές σε 2 πρόσφατους νόμους. Κάποιοι θα επιβαρυνθούν από την εξίσωση ασφαλιστικής και λιανικής τιμής ενώ κάποιοι άλλοι (μερικοί και από τους προηγούμενους) θα ωφεληθούν σε αυτό το  ουδέτερο δημοσιονομικό αποτέλεσμα με την απελευθέρωση των τιμών στα ΜΗΣΥΦΑ επιτυγχάνοντας το δικό τους οικονομικό αποτέλεσμα στους ισολογισμούς τους να είναι είτε ουδέτερο είτε θετικό.

Κάποιοι άλλοι που σήμερα βάλουν κατά των κλειστών προϋπολογισμών, από τον Οκτώβριο θα παρακαλούν να εφαρμοσθεί αφού μια νέα κατηγορία αποζημιούμενων σκευασμάτων θα επιβαρύνει τον ΕΟΠΥΥ κατά 60-100 εκατ. ευρώ επιπλέον.

Μπορεί να μειωθεί το clawback; ΝΑΙ, είναι η απάντηση.

ΠΟΣΟ; Τόσο όσο συμφωνήσουν ΟΛΟΙ μαζί ότι μπορεί να μειωθεί και αφού τα μεγέθη που θα ληφθούν υπ΄οψιν είναι από όσους ξέρουν πραγματικά από νοσοκομεία, ασθενείς ,καταναλώσεις και διαχείριση φαρμάκων αλλά και δημόσιο λογιστικό!

Μάλλον τελικά , λογικά δεν θα πρέπει να εκπλήσσεται κανείς από τα άλματα του clawback που επιβάλει ο ΕΟΠΥΥ αλλά με αυτούς που εκπλήσσονται με αυτά. Αυτό καταλαβαίνει ένας λογικός άνθρωπος διαβάζοντας όσα είναι γραμμένα επίσημα.

Clawback παρόχων: Όταν τα βραβευμένα, ακριβά, ευφυή συστηματα κάνουν λάθη!

Ο ΕΟΠΥΥ , το clawback (cb) και οι μεγάλοι προβληματισμοί

CLAWBACK: Ραντεβού στα τυφλά ή κάποιοι εθελοτυφλούν ;

ΕΝΦΙΑ και CLAWBACK (cb) II. Μια παράλληλη σχέση

Clawback μέχρι το…….20ΧΧ??

Clawback στα ιατροτεχνολογικά προϊόντα. Πως μπορεί να υπολογιστεί.

Προϋπολογισμοί νοσοκομείων 2018: Αύξηση του clawback και συνέχεια του γόρδιου δεσμού

Clawback: Τι προβλέπεται για το 2018

REBATE-CLAWBACK-ΕΝΦΙΑ : Όταν τα παθήματα δεν γίνονται μαθήματα.

Νοσοκομειακό Clawback: Η ώρα της αλήθειας

CLAWBACK: Ραντεβού στα τυφλά ή κάποιοι εθελοτυφλούν ;

Ένα θέμα των τελευταίων ημερών είναι ότι  το clawback της νοσοκομειακής δαπάνης και των υποχρεωτικών εκπτώσεων φαίνεται να κινείται στα «τυφλά».

Σε πρόσφατο συνέδριο για το νοσοκομειακό φάρμακο παρουσιάστηκε με στοιχεία από το Business Intelligent (B.I) του υπουργείου υγείας , η αύξηση κατά 20% της νοσοκομειακής φαρμακευτικής δαπάνης το 2017 σε σχέση με το 2016.

Δεν αξιολογήθηκε από κανέναν σοβαρά και φάνηκε να μην ανησύχησε κανέναν ,ούτε αυτούς που θεωρητικά θα έπρεπε να καταβάλουν clawback και μάλιστα αυξημένο. Μια υπέρβαση σχεδόν 80.000.000€ θα έπρεπε να είχε προκαλέσει συναγερμό για ποιο λόγο συνέβη χωρίς να υπάρχει καμμία απολύτως αιτία. Και το 2018 εκτιμάται ότι  θα είναι ακόμα μεγαλύτερη ( χωρίς να υπάρχει καμμία απολύτως αιτία επίσης) !

Παρόλα αυτά , έστω και την τελευταία στιγμή (;) πρέπει να δούμε καθαρά εάν αυτά τα στοιχεία είναι σωστά, και εάν ναι, εάν είναι ακριβή.

Γιατί εάν δεν γίνει απόλυτα σαφές και διακριτό τι περιλαμβάνει κάθε μια κατηγορία δαπανών στο Β.Ι , το πρόβλημα θα συνεχίζεται , θα μεγενθύνεται, θα δημιουργεί προβλήματα και ενστάσεις.

-Περιλαμβάνει τις τρέχουσες δαπάνες για φάρμακα του έτους? Εάν ναι, ποιες ακριβώς;

-Τα φάρμακα των οποίων η δαπάνη βαρύνει τον ΕΟΠΥΥ, με ποιο τρόπο καταχωρούνται στο πληροφοριακό σύστημα του νοσοκομείου και κατ’ επέκταση στο Β.Ι; Πολλοί θα βιαστούν να πουν ότι ο διαχωρισμός αυτός γίνεται. Αν το πιστεύουν ας το τεκμηριώσουν για όλα τα νοσοκομεία.

Επίσης ,εάν ως μια υπόθεση εργασίας λαμβάνεται ως δεδομένο ότι τα δεδομένα καταχωρούνται σωστά, η νοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη που εμφανίζεται στο Β.Ι τα περιλαμβάνει ή όχι;

Εάν τα περιλαμβάνει (κακώς όμως) τότε τα νοσοκομεία για το 2017 είχαν μια υπέρβαση της τάξεως του 26,5% με αποτέλεσμα ένα clawback της τάξεως του 23,9%. Εαν δεν τα περιλαμβάνει τότε το clawback θα είναι της τάξεως του 34,5%. Εάν η δαπάνη παραμείνεάν τα περιλαμβάνει (κακώς όμως) τότε τα νοσοκομεία για το 2017 είχαν μια υπέρβαση της τάξεως του 26,5% με αποτέλεσμα ένα clawback της τάξεως του 23,9%. Εαν δεν τα περιλαμβάνει τότε το clawback θα είναι της τάξεως του 34,5%. Εάν η δαπάνη παραμείνει η ίδια για το 2018, τότε το νοσοκομειακό clawback θα αυξηθεί κατά 50.000.000€ (συνολικά 288.000.000€), φθάνοντας στο 37,5%. Πολύ δε μάλλω εάν αυξηθεί!!ι η ίδια για το 2018, τότε το νοσοκομειακό clawback θα αυξηθεί κατά 50.000.000€ (συνολικά 288.000.000€), φθάνοντας στο 37,5%. Πολύ δε μάλλω εάν αυξηθεί!!

Από την μηνιαία δημοσίευση της εξέλιξης του προϋπολογισμού του κάθε νοσοκομείου (που γίνεται για πρώτη φορά) συνάγεται ότι στην εξέλιξη των πληρωμών περιλαμβάνονται και τα ληξιπρόθεσμα και σε κάποια νοσοκομεία και οι συμψηφισμοί αγορών φαρμάκων με clawback. Αν αυτό γίνεται σε κάποια νοσοκομεία όπως περιγράφηκε παραπάνω και με αυτόν τον τρόπο καταχωρούνται τα στοιχεία του Β.Ι , στο τέλος θα επιβληθεί clawback στο clawback!

Ίσως γιατί κάποιοι αρέσκονται ή «βολεύονται» στο να εθελοτυφλούν και να μην βλέπουν τα μεγέθη όπως πραγματικά είναι αλλά όπως θα ήθελαν να είναι!

Clawback μέχρι το…….20ΧΧ??

Clawback στα ιατροτεχνολογικά προϊόντα. Πως μπορεί να υπολογιστεί.

ΕΟΠΥΥ, προϋπολογισμός 2018 και νοσοκομεία. Τι να περιμένει κανείς!!

Διαφάνεια και clawback (cb):Η αναγκαία συνθήκη για την επίλυσή του

Clawback: Τι προβλέπεται για το 2018

Clawback και αναξιοπιστία υπολογισμών και δεδομένων

Clawback και γενόσημα: Το «κόστος» της ανάπτυξης και της διείσδυσης τους

Δικαιούμαι να ξέρω?

CLAWBACK, ΛΗΞΙΠΡΟΘΕΣΜΑ ΧΡΕΗ ΚΑΙ BIG BANG

CLAWBACK ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ