Το 2012 είχα επισημάνει 10 κωδικούς εσόδων στο προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού (κπ) οι οποίοι μου είχαν προξενήσει εντύπωση γιατί φαινόταν ότι είχε γίνει κάποιο σημαντικό λάθος αφού τετραπλασιαζόντουσαν τα έσοδα του κπ σε μερικούς απ’αυτούς. Ένας εξ’ αυτών ήταν ο 0200- φόροι στην περιουσία (ο σημερινός ΕΝΦΙΑ). Όταν ρώτησα αρμοδίως η απάντηση που μου δόθηκε ήταν ότι αυτοί οι κωδικοί ήταν για τους τροικανούς και δεν επρόκειτο να εισπραχθούν! Κάτι τ’ οποίο δεν θα μπορούσε ποτέ να συμβεί γιατί ως νόμος ο κπ εκτελείται υποχρεωτικά και οι επιβαρύνσεις που προβλέφθησαν ήρθαν να 4πλασιάσουν την επιβάρυνση των πολιτών-ιδιοκτητών για την περιουσία τους. Κάποιοι «στρατηγικοί κακοπληρωτές» δεν πλήρωσαν τον ΕΝΦΙΑ σ’ ένα ποσοστό 20%. Η πολιτεία δεν αναζήτησε , ως όφειλε, το ποσό που δεν είχε καταβληθεί από τους πολίτες αυτούς. Η τρόικα βλέποντας ότι δεν θα γινόταν καμμία προσπάθεια να εισπραχθούν, μάλλον το αντίθετο, ζήτησε την αύξηση του κωδικού αυτού (0200) κατά 32% (φτάνοντας στα 3.788 εκατ. ευρώ) προκειμένου το ποσό που θα έμπαινε στα δημόσια ταμεία να είναι αυτό των 2.868 εκατ. ευρώ που έπρεπε να μπει στα κρατικά ταμεία. Οι συνεπείς πολίτες που πλήρωναν τις φορολογικές τους υποχρεώσεις επιβαρύνθηκαν 5 φορές περισσότερο σε 4 χρόνια γιατί κάποιοι «στρατηγικοί κακοπληρωτές» δεν πλήρωναν και γιατί όταν κάποιοι νομοθετούσαν είχαν στο μυαλό τους ότι οι επιβαρύνσεις θα ήταν εικονικές και δεν θα επιβάρυναν τελικά τους φορολογούμενους. Τι επετεύχθη από την «αδράνεια» να εισπράξει το κράτος? Οι συνεπείς φορολογούμενοι να καταβάλουν 5πλασιο ΕΝΦΙΑ αλλά και σ αυτούς που δεν το καταβάλουν, το χρέος τους να παραμένει στην εφορία ,να προσαυξάνεται και να οδηγεί σε πλειστηριασμούς και κατασχέσεις. Για αυτό και εάν μειωθούν οι αντικειμενικές αξίες όπως συζητείται τα έσοδα από τον ΕΝΦΙΑ θα παραμείνουν τα ίδια. Μιλάμε λοιπόν για μια εσωτερική ανακατανομή των βαρών αφού τα έσοδα στον κπ θα παραμείνουν ακριβώς τα ίδια.
Ακριβώς το ίδιο συμβαίνει σήμερα με το rebate και το clawback (cb) στα φάρμακα. Ενώ τα όρια στην φαρμακευτική δαπάνη έχουν νομοθετηθεί από το 2015 και είναι γνωστές οι επιβαρύνσεις (rebate , cb) που πρέπει να υποστούν οι εταιρείες, η μη εισπραξιμότητα για λόγους γνωστούς σε όλους, εμφανίζει υπερχρεωμένο τον ΕΟΠΥΥ και τα νοσοκομεία με ληξιπρόθεσμα άνω του ενός δισ. ευρώ με 500 εκατ. ευρώ αντίστοιχα. Οι λανθασμένοι υπολογισμοί (άγνωστο γιατί έγιναν κατ’επανάληψιν) στις υποχρεωτικές επιστροφές και η έλλειψη θέλησης να εισπραχθούν αναγκάζει ξανά την πολιτεία να πάει σε μια αναδρομική είσπραξη ενός επιπλέον rebate 25% που είναι σίγουρη. Ταυτόχρονα αλλάζει και ο τρόπος υπολογισμού του στα νοσοκομεία. Πολλοί υποστηρίζουν ότι το rebate είναι πιο ισορροπημένο και έχει μία λογική δικαιοσύνης στον επιμερισμό των βαρών ενώ το cb είναι απολύτως άδικο και ανισότιμο για τις φαρμακευτικές εταιρείες.
Όταν όλοι υποστήριζαν πριν από λίγους μήνες ότι το cb θα μειωθεί υποχρεωτικά κατά 30% επέμενα ότι αυτό όχι μόνο δεν θα μειωθεί αλλά σίγουρα θα αυξηθεί προκαλώντας πολλές αντιδράσεις. Όπως και έγινε. Όχι με αυτήν ονομασία αλλά με ένα 25% επιπλέον rebate και αλλαγή του τρόπου υπολογισμού του στα νοσοκομεία. Επειδή λοιπόν αυξήθηκε το cb τώρα μπαίνει το επιπλέον rebate και αλλάζει ο τρόπος υπολογισμός του προκειμένου το αποτέλεσμα να είναι το ίδιο δημοσιονομικά. Όμως αυτό ήταν αναμενόμενο και δεν αποτελούσε προφητεία. Κάποιες εταιρείες τώρα θα καταβάλουν περισσότερες υποχρεωτικές επιστροφές και κάποιες άλλες λιγότερες (περισσότερες από αυτές που πίστευαν ότι θα καταβάλουν). Δυστυχώς και πάλι η εκτίμηση μου είναι ότι ενώ το rebate θα αυξηθεί σημαντικά, το cb δεν θα μειωθεί ισόποσα επιφέροντας τη ζητούμενη δικαιοσύνη. Η συνολική επιβάρυνση για τις φαρμακοβιομηχανίες θα αυξηθεί.
Οι λόγοι είναι γνωστοί σε όσους βλέπουν τα σωστά δεδομένα , στο σωστό χρόνο και γνωρίζουν πραγματικά την λειτουργία του συστήματος υγείας και όχι θεωρητικά.
Η συγκρότηση πολλών πολυμελών επιτροπών με το ίδιο αντικείμενο και χωρίς πραγματικά δεδομένα σε πραγματικό χρόνο για να γίνει η σωστή εκτίμηση , μάλλον δυσκολεύει την εξεύρεση λύσης.
Η παραδοχή της έλλειψης ενδιαφέροντος για σωστή τιμολόγηση και σωστή συνταγογράφηση αποδεικνύεται στα ΦΕΚ που δημοσιεύονται για την ανατιμολόγηση και την έγκριση του θετικού καταλόγου φαρμάκων όπου αναγράφει «σε κάθε περίπτωση, η φαρμακευτική δαπάνη τόσο των νοσοκομείων όσο και του ΕΟΠΥΥ δεν επιβαρύνει πρόσθετα ούτε τον κρατικό προϋπολογισμό ούτε τον προϋπολογισμό των ανωτέρω φορέων, καθότι κατά την υπέρβαση των ορίων των ετήσιων προϋπολογισμών τους ενεργοποιείται ο μηχανισμός αυτόματης επιστροφής (CLAWBACK)».
Οι λανθασμένοι υπολογισμοί του cb στον ΕΟΠΥΥ και τα νοσοκομεία, η αναμενόμενη προσφυγή στην δικαιοσύνη των εταιρειών και τελικά η μη είσπραξη των υποχρεωτικών επιστροφών επέβαλαν το επιπλέον rebate αναδρομικά από 1-1-2017. Η επανάπαυση της πολιτείας στο ότι ο προϋπολογισμός του 1.945 εκατ. ευρώ θα τηρηθεί, το ίδιο και στα νοσοκομεία, δεν επιβάλει την λήψη τελικά των πολυπόθητων και αναγκαίων μέτρων για την σωστή τιμολόγηση και την ορθή συνταγόγραφηση με αποτέλεσμα την αύξηση αντί της μείωσης της.
Διαφαίνεται ότι θα υπάρχει , για πάντα (?), ένα υψηλό rebate και ένα αυξημένο αναλογικά cb!
Ο ΕΝΦΙΑ θα έπρεπε να διδάσκει και να παραδειγματίζει. Αυτό δεν φαίνεται να γίνεται αντιληπτό από όλους τους εμπλεκόμενους και τα παθήματα δεν γίνονται μαθήματα.
Clawback και γενόσημα: Το «κόστος» της ανάπτυξης και της διείσδυσης τους
Ανατιμολόγηση φαρμάκων και η επερχόμενη αύξηση του clawback
Clawback και αναξιοπιστία υπολογισμών και δεδομένων
CLAWBACK 2017: Τι να μην περιμένει κανείς….
Νοσοκομειακό Clawback: Η ώρα της αλήθειας
CLAWBACK ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
ΑΥΞΗΣΗ ΑΡΙΘΜΟΥ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ
Ioannis Karafyllis 