CLAWBACK, ΛΗΞΙΠΡΟΘΕΣΜΑ ΧΡΕΗ ΚΑΙ BIG BANG!!
Άρθρο του Δρ. Καραφύλλη Ιωάννη
Supply chain and procurement specialist
Στον κρατικό προϋπολογισμό που ψηφίσθηκε πρόσφατα δεν προβλέπεται επιχορήγηση από τον κρατικό προϋπολογισμό για την εξόφληση ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων των φορέων υγείας. (σύμφωνα με τους ν 4281/2014 & 4093/2012)
Οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις των δημοσίων νοσοκομείων έχουν αυξηθεί εντός του πρώτου 7 μηνου του 2015. Από τα επίσημα στοιχεία του προϋπολογισμού φαίνεται ότι αυξήθηκαν κατά 73%. Ως ληξιπρόθεσμες νοούνται οι υφιστάμενες υποχρεώσεις προς τρίτους που δεν εξοφλούνται εντός 90 ημερών.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι για να προκύψουν τα στοιχεία που αφορούν τις ληξιπρόθεσμες οφειλές, αυτά θα πρέπει να έχουν καταχωρηθεί στα επίσημα στοιχεία που αποστέλλουν τα νοσοκομεία προς το Υπουργείο Υγείας και προς το ΓΛΚ.
Εκτιμάται όμως ότι οι ληξιπρόθεσμες οφειλές θα είναι πολύ μεγαλύτερες από αυτές που εμφανίζονται στα επίσημα στοιχεία αφού πολλά τιμολόγια αγορών για υλικά, αντιδραστήρια, φάρμακα και αναλώσιμα δεν έχουν ακόμα «περαστεί» σε κάποιο επίσημο πληροφοριακό σύστημα ή δεν έχουν αποσταλεί σαν υποχρέωση των νοσοκομείων στις αρμόδιες υπηρεσίες.
ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΥΛΙΚΟΥ, ΑΝΑΛΩΣΙΜΩΝ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΣΤΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ
Από την άλλη πλευρά παρουσιάζεται το παράδοξο να κατατίθενται αγωγές στα δικαστήρια από τους προμηθευτές ιατρικών υλικών του ΕΣΥ για τα ληξιπρόθεσμα με τις εκτιμήσεις των εκπροσώπων τους να κυμαίνονται μεταξύ 800 εκ.- 1,2 δισ. ευρώ. Υπάρχει δηλαδή μόνο σε ένα κλάδο προμηθευτών υγείας απόκλιση της τάξεως του 50%! Αντίστοιχες εκτιμήσεις, με μεγάλη απόκλιση, υπάρχουν και στους άλλους κλάδους.
Ενόψει και της αλλαγής των διοικήσεων των νοσοκομείων απαιτείται μια πλήρης λεπτομερής καταγραφή των οφειλών των νοσοκομείων εντός των προσεχών ημερών. Δεν μπορεί κάποιοι να μην καταχωρούσαν τα τιμολόγια αγορών προκειμένου να εμφανίζουν λιγότερα έξοδα στα νοσοκομεία τους και να αξιολογηθούν θετικά ώστε να μην αποχωρήσουν.
Οι δαπάνες των νοσοκομείων είναι και πρέπει να είναι άμεσα ελέγξιμες.
Δεν χρειάζονται πανάκριβα πληροφοριακά συστήματα (Π.Σ), με πανάκριβες ετήσιες συντηρήσεις, τα οποία δεν επικοινωνούν μεταξύ τους ή δεν χρειάζεται κάποιοι να απαιτούν δυσθεώρητα ποσά για να μεταφέρουν τα δεδομένα από το ένα Π.Σ στο άλλο. Οι συχνές αλλαγές των Π.Σ. αποτελούν, πέραν της τεράστιας σπατάλης, δικαιολογία «τεχνικών δυσκολιών» από μέρους αυτών που δεν καταχωρούν τα παραστατικά αγορών .
ΑΠΟΥΣΙΑ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ
Η απουσία ελέγχου του κόστους λειτουργίας των νοσοκομείων του ΕΣΥ είναι εμφανής παρά τα δεκάδες εκατομμύρια ευρώ που σπαταλήθηκαν και σπαταλώνται ακόμα και σήμερα.
Ο έλεγχος του λειτουργικού κόστους των νοσοκομείων αλλά και των επιμέρους τμημάτων τους αποτελούν άμεση προτεραιότητα.
Οι εκάστοτε διοικήσεις των νοσοκομείων, οφείλουν, χρησιμοποιώντας τα σύγχρονα εργαλεία του ορθολογικού management, να γνωρίζουν τις πηγές κόστους, ώστε να παρεμβαίνουν για τον έλεγχο και την συγκράτηση του. Είναι αδιανόητο ο επικεφαλής ενός οργανισμού, όπως είναι το Δημόσιο Νοσοκομείο όχι μόνο να αγνοεί το κόστος λειτουργίας του αλλά και να δημιουργεί μια πλασματική εικόνα για τις δαπάνες αποκρύπτοντας δαπάνες με στόχο να εμφανίζεται αποτελεσματικός και δημιουργώντας ταυτόχρονα σημαντικά οικονομικά προβλήματα τόσο στον κρατικό προϋπολογισμό όσο και στους προμηθευτές.
Με την αναλυτική λογιστική, που πρέπει επιτέλους να λειτουργεί σε όλα τα νοσοκομεία, θα πρέπει να παρακολουθούνται ,σε πραγματικό χρόνο, όλες οι γενόμενες δαπάνες και να καταχωρούνται τα τιμολόγια με χρονολογική σειρά ώστε να μην υπάρχει η δικαιολογία της επιτροπής παραλαβής, της επιτροπής…..,.
Δεν είναι δυνατόν ενώ έχει χρησιμοποιηθεί ένα υλικό ή ένα φάρμακο σε ένα νοσοκομείο να αναμένεται η υπογραφή της αρμοδίας επιτροπής. Δεν είναι δυνατόν να εμφανίζεται ότι οι ασθενείς σιτίζονται περισσότερο τους μονούς μήνες από ότι τους ζυγούς γιατί εκείνη την περίοδο αξιολογούνται για την «αποτελεσματικότητα» τους οι «διοικητές».
ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΑΠΑΝΕΣ ΦΟΡΕΩΝ ΥΓΕΙΑΣ
Με βάση τον νόμο 4337/2015 οι προϊστάμενοι οικονομικών υπηρεσιών και οι διοικήσεις των νοσοκομείων οφείλουν να παρακολουθούν αδιαλείπτως την εξέλιξη των προϋπολογισμών τους και να διασφαλίζουν ότι δεν υπάρχουν αρνητικές αποκλίσεις από τους δημοσιονομικούς στόχους ενώ ταυτόχρονα θα πρέπει να εξοφλούν τις υποχρεώσεις τους εντός των προθεσμιών που προβλέπονται από την νομοθεσία.
Η συνεχής παρακολούθηση των δαπανών, η μη σώρευση ληξιπρόθεσμων οφειλών και η εξόφληση των τιμολογίων εντός των προθεσμιών που τίθενται από τις κείμενες διατάξεις, αποτελούν βασικές υποχρεώσεις των φορέων του υπουργείου υγείας, οι οποίοι οφείλουν να παρακολουθούν και να ελέγχουν το ύψος των δεσμεύσεων.
Τα όρια των πιστώσεων που έχουν καθορισθεί στον προϋπολογισμό προσδιορίζουν το ανώτατο ύψος υποχρεώσεων που μπορούν να αναληφθούν εντός του 2016, αφού βεβαίως ληφθούν υπόψη κατά προτεραιότητα οι υποχρεώσεις προηγούμενων ετών που θα πληρωθούν από τις πιστώσεις αυτές.
Επισημαίνεται ότι με τον προϋπολογισμό καθορίζονται όρια δαπανών και όχι ύψος κονδυλίων προς ανάλωση. Με την πραγματοποίηση δαπανών επιδιώκεται η επίτευξη συγκεκριμένου αποτελέσματος και η παροχή υπηρεσιών προς τους πολίτες, γεγονός που καθιστά αναγκαία τη σύνδεση όλων των δαπανών που θα πραγματοποιηθούν με συγκεκριμένο και μετρήσιμο αποτέλεσμα.
Δεν θα πρέπει να παραβλέπει κανείς επίσης ότι τα έξοδα του ετήσιου προϋπολογισμού είναι οι πληρωμές που πραγματοποιούνται κατά την διάρκεια του οικονομικού έτους στον οποίο αναφέρεται ο προϋπολογισμός ανεξάρτητα από το χρόνο που έχει δημιουργηθεί η υποχρέωση για πληρωμή. Αυτό αυτόματα σημαίνει ότι ληξιπρόθεσμα που δεν έχουν ενταχθεί σε κάποια άλλη πρόβλεψη από τον κρατικό προϋπολογισμό βαρύνουν τον προϋπολογισμό των νοσοκομείων του τρέχοντος έτους. Πολύ δε μάλλω εάν τα χρέη αυτά δεν έχουν καταχωρηθεί πουθενά και φυλάσσονται τα τιμολόγια στις αποθήκες υλικού και φαρμάκων των νοσοκομείων. Εάν αυτό συμβεί θα είναι καταστροφικό για την λειτουργία των νοσοκομείων και κατ’ επέκταση για την νοσηλεία των ασθενών. Θα πρέπει τα τιμολόγια αυτά, εάν δεν καταχωρηθούν εντός του προβλεπομένου χρονικού διαστήματος, να καταλογισθούν εις βάρος των υπευθύνων (οι οποίοι αναφέρονται ευκρινώς στον ν.4270) αφού θα πρόκειται για βαριά αμέλεια ή δόλο εκ μέρους τους.
Είναι πλέον γνωστό σε όλους ότι η διάθεση του συνόλου των εγγεγραμμένων στον προϋπολογισμό πιστώσεων δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Το ποσοστό αποδέσμευσης των εγγεγραμμένων στον προϋπολογισμό πιστώσεων εξαρτάται κάθε φορά από την πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού και για το λόγο αυτό είναι πιθανό να μην εγκριθεί η διάθεση του συνόλου των πιστώσεων ορισμένων κατηγοριών δαπανών.
Το γεγονός ότι οι σύνδεσμοι των προμηθευτών των νοσοκομείων (ΣΕΙΒ, ΠΕΦ, ΣΦΕΕ,..) δεν φαίνεται να έχουν τα λεπτομερή στοιχεία που απαιτούνται για τις πωλήσεις τους στα νοσοκομεία, επιτείνει τα φαινόμενα ανησυχίας για το όριο στο οποίο κυμαίνονται τα ληξιπρόθεσμα και κατ’ επέκταση τα χρέη των νοσοκομείων. Χρέη που εάν δεν καταγραφούν άμεσα και όπως πρέπει, απειλούν να τινάξουν τον κρατικό προϋπολογισμό στον αέρα, να δημιουργήσουν λανθασμένους υπολογισμούς για τον προσδιορισμό των rebate και clawback με τεράστιες συνέπειες για τις συνεπείς επιχειρήσεις και την εκτέλεση του κρατικού προϋπολογισμού.
Καταληκτική ημερομηνία εκτέλεσης του προϋπολογισμού για τα ΝΠΔΔ που είναι φορείς της Γενικής Κυβέρνησης ήταν η 31.12.2015, τόσο για την είσπραξη των εσόδων, όσο και για την πληρωμή των δαπανών τους.
Για τη μη παραβίαση της αρχής της αυτοτέλειας των χρήσεων και τη μη μετακύλιση των υποχρεώσεών τους στο επόμενο έτος και την αποφυγή ταλαιπωρίας των πιστωτών, οι Οικονομικές Υπηρεσίες των νοσοκομείων όφειλαν να φροντίσουν για την έγκαιρη συγκέντρωση των δικαιολογητικών του συνόλου των δαπανών, τον έλεγχο, την εκκαθάριση, την έκδοση των αντίστοιχων χρηματικών ενταλμάτων και την εξόφληση τους έως την ανωτέρω ημερομηνία.
Από τα παραπάνω είναι εύκολα αντιληπτό ότι πρέπει άμεσα οι επιχειρήσεις που έχουν σχέση με την υγεία (ΣΦΕΕ,ΠΕΦ,ΣΕΙΒ,.) να βρουν έναν αξιόπιστο τρόπο και έναν αξιόπιστο φορέα του δημοσίου και με διαφανείς διαδικασίες να καταγράψουν επίσημα όλες τις πωλήσεις τους στο σύστημα υγείας γενικότερα αλλά και στα νοσοκομεία ειδικότερα εάν επιθυμούν να πληρωθούν για τα ληξιπρόθεσμα και τις σημερινές οφειλές προς αυτούς. Άλλως κινδυνεύουν να μην τους καταβληθούν τα οφειλόμενα και το προτεινόμενο από τη νομοθεσία clawback να φαντάζει ειδυλλιακό. Άλλως ένα big bang έρχεται τόσο για τα νοσοκομεία και για τους προμηθευτές τους ! Και ο νοών νοείτω!!
Ενδιαφέροντα άρθρα του Ιωάννη Καραφύλλη για τα τα ληξιπρόθεσμα και το clawback
ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ ΣΤΙΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΣΕ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΧΡΟΝΟ.
Ioannis Karafyllis 