Νοσοκομειακό clawback:Ήταν γνωστό από το Μάιο του 2018

Πολλοί λένε ότι το  clawback και μόνο για την κατηγορία φαρμάκων 1Α που διακινούνται μέσω ΕΟΠΥΥ, για το α΄ εξάμηνο του 2018 με μια δαπάνη € 27.9 εκατ. ευρώ η υπέρβαση έφτασε τα € 50 εκατ. και η επιστροφή αγγίζει το 70%.
Σημειώνουν μάλιστα ότι τα σημειώματα αυτά, μάλλον δείχνουν ότι δεν υπάρχει μεγάλη επαφή με τον ρεαλισμό. Παρ’ όλα αυτά θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς ότι ρεαλισμός υπάρχει ως προς το σκέλος της έγκαιρης ενημέρωσης αφού ο ΕΟΠΥΥ από το Μάιο του 2018 είχε υπολογίσει ότι το clawback στη συγκεκριμένη κατηγορία θα ήταν στα 125 εκατ. ευρώ για το έτος!

Τον Σεπτέμβριο το εκτίμησε στα 150 εκατ. ευρώ! Ήδη στην έγκριση του προϋπολογισμού του για το 2018 είχε αναγράψει 55 εκατ. ευρώ σημειώνοντας ότι το 2017 το clawback στη συγκεκριμένη κατηγορία ήταν 84,9 εκατ. ευρώ. Το ύψος λοιπόν του clawback ήταν γνωστό έγκαιρα. Επειδή φαινόταν όμως υπερβολικό είχε επισημανθεί την ίδια χρονική περίοδο (όπως φαίνεται και στα παρακάτω άρθρα που αφορούν το θέμα) χωρίς τότε να αναζητήσει κανείς το λόγο που εμφανιζόταν αυτή η σημαντική οικονομική επιβάρυνση.

Έχει γραφεί ευκρινώς γιατί αυτό συμβαίνει χωρίς να προσπαθήσει κανείς να αντιμετωπίσει το πρόβλημα.

Αντιθέτως φαίνεται ότι ακόμα και σήμερα δεν έχει γίνει απολύτως κατανοητό

τι περιλαμβάνεται στη κατηγορία των φαρμάκων αυτών. Από αυτά που αναγράφονται στις ανακοινώσεις διαφαίνεται μια σύγχυση εάν είναι φάρμακα για ιδιωτικές κλινικές, για νοσοκομεία ή φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ. Είναι γεγονός ότι και οι υπουργικές αποφάσεις κάθε φορά που αναφέρονται σε αυτή τη κατηγορία φαρμάκων δίνουν διαφορετικό ορισμό (όπως π.χ «η δαπάνη φαρμάκων για νοσοκομειακή χρήση που χορηγούνται από τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ» ή «η συνολική δαπάνη του ΕΟΠΥΥ για νοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη»).

Ακόμα και μεγάλες εταιρείες μελετών  σε πρόσφατες ανακοινώσεις τους αναφέρουν ότι «Από το συνολικό μέγεθος αγοράς, τo 40,5% αφορά πωλήσεις φαρμάκων που διατέθηκαν απευθείας σε νοσοκομεία, ενώ το υπόλοιπο 59,5% αφορά πωλήσεις φαρμάκων προς φαρμακεία». Είναι προφανής η σύγχυσις που επικρατεί στην αγορά σε όλα τα επίπεδα.
Τα 580 εκατ. ευρώ για το 2018 είναι κατά 50 εκατ. λιγότερα από αυτά που είχε εκτιμήσει η φαρμακοβιομηχανία και είχε παρουσιάσει σε πρόσφατα συνέδρια.

Η φαρμακοβιομηχανία στις εκτιμήσεις της εκτιμά ότι ο ΕΟΠΥΥ για την εξωνοσοκομειακή δαπάνη θα καταβάλει 1.887 εκατ. ευρώ καθώς θεωρεί ότι από τα 1.945 εκατ. ευρώ αφαιρούνται μόνο τα ποσά που δεσμεύονται στα πλαίσια των διαπραγματεύσεων.

Για την ακρίβεια όμως των δεδομένων και των υπολογισμών , ο ΕΟΠΥΥ αφαιρεί και τα 55.8 εκατ. ευρώ που είναι το όριο δαπανών των φαρμακείων του ΕΟΠΥΥ για τη νοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη πέραν του οποίου εφαρμόζεται το c.b. αλλά και τα 38.63 εκατ. ευρώ ( για το 2018) για τα φάρμακα της ηπατίτιδας C (εάν είχε υλοποιηθεί η συμφωνία των ΚΑΚ με τον ΕΟΠΥΥ και είχαν χορηγηθεί στο προβλεπόμενο αριθμό ασθενών )

Όλα τα παραπάνω αναγράφονταν και ήταν εμφανή στο προϋπολογισμό του οικονομικού έτους 2018 του ΕΟΠΥΥ.

Το ποσό που προβλέπεται το 2018 στη νομοθεσία για τη νοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη στα  νοσοκομεία είναι 474,2 εκατ. ευρώ.

Για αυτό έπρεπε να γίνει ο διαχωρισμός της φαρμακευτικής δαπάνης των αμιγώς νοσοκομειακών φαρμάκων και των νοσοκομειακών φαρμάκων για περιπατητικούς ασθενείς (φάρμακα του ν. 3816 κατηγορίας 1Α και 1Β, αντίστοιχα). Είναι η πιο απλή λύση και έχει επισημανθεί πέραν του ενός έτους όπως αναφέρθηκε παραπάνω.

Μόνο η  χρήση του barcode και η υποχρεωτική εφαρμογή του στα φάρμακα που διακινούνται στα νοσοκομεία μπορεί να επιλύσει το εύκολο αυτό πρόβλημα που κάποιοι το παρουσιάζουν ως δισεπίλυτο για προσωπικούς λόγους. Με την εισαγωγή του φαρμάκου στο νοσοκομείο, ο ΕΟΦ ακυρώνει το barcode [όπως και στα φαρμακεία) και καταχωρεί την πώληση στα νοσοκομεία (Δεν απαιτείται δηλαδή η καταχώρηση στο ευφυές σύστημα (Β.I) ή στις καταστάσεις του υπουργείου υγείας όποτε και εάν θελήσει η διοίκηση ή ο αρμόδιος υπάλληλος του νοσοκομείου].

Ο ΕΟΦ έχει την δυνατότητα να διακρίνει τα φάρμακα με βάση τον κατάλογο του Ν.3816/2010 (απόφαση ΦΕΚ 64/Β΄/16-01-2014) ο οποίος χωρίζεται σε δύο επιμέρους παραρτήματα: Σ ’αυτό που αφορά τα φαρμακευτικά σκευάσματα με ένδειξη για νοσοκομειακή χρήση μόνο και σ ’αυτό που αφορά σε σκευάσματα των οποίων η χρήση δύναται να ξεκινήσει στο νοσοκομείο και να συνεχιστεί εκτός νοσοκομείου. Εύκολα λοιπόν θα μπορούν να διακριθούν τα σκευάσματα που πρέπει να πληρωθούν από τις πιστώσεις του ΕΟΠΥΥ και από τα νοσοκομεία τα ίδια. Σήμερα ελάχιστα νοσοκομεία καταχωρούν διαφορετικά αυτές τις 2 κατηγορίες με αποτέλεσμα να υπάρχει μια σύγχυση για το ακριβές ποσό της φαρμακευτικής δαπάνης που έχουν πραγματοποιήσει και το clawback που πρέπει να επιστραφεί από τις εταιρείες.

Αν εφαρμοσθεί το serialization και στην Ελλάδα (κάτι τ’ οποίο έχει επίσης επισημανθεί εγκαίρως) θα μπορούσε αυτό να είναι επιπλέον των 5 υποχρεωτικών πεδίων.

Οι περιφερειακές ΔΥΠΕ/Νοσοκομεία δεν μπορούν να έχουν μεγαλύτερες φαρμακευτικές δαπάνες απ’ αυτές μεγάλων νοσοκομείων της Αττικής. Η ευαισθητοποίηση όλων για τα φάρμακα σοβαρών παθήσεων δεν μπορεί να οδηγήσει ώστε αυτά να αποστέλλονται σε «δικαιούχους» στο εξωτερικό και μάλιστα με courier.Διότι πολλοί από το εξωτερικό που πάσχουν από σοβαρές ασθένειες ή θέλουν να αποκτήσουν παιδί έρχονται στην Ελλάδα και μάλιστα στα μεγάλα δημόσια νοσοκομεία.

Επαναλαμβάνοντας την ερώτηση εάν μπορεί να μειωθεί το clawback, η απάντηση συνεχίζει να είναι  ΝΑΙ. ΠΟΣΟ; Τόσο όσο συμφωνήσουν ΟΛΟΙ μαζί ότι μπορεί να μειωθεί και αφού τα μεγέθη που θα ληφθούν υπόψιν είναι από όσους ξέρουν πραγματικά από νοσοκομεία, ασθενείς ,καταναλώσεις και διαχείριση φαρμάκων αλλά και δημόσιο λογιστικό!

Για μια ακόμα φορά καταλήγει κανείς εύκολα στο λογικό συμπέρασμα ότι δεν θα πρέπει να εκπλήσσεται κανείς από τα άλματα του clawback που επιβάλει ο ΕΟΠΥΥ αλλά με αυτούς που εκπλήσσονται με αυτά. Αυτό καταλαβαίνει ένας λογικός άνθρωπος διαβάζοντας όσα είναι γραμμένα επίσημα.

Υ.Γ  Θεωρείται δεδομένο ότι άπαντες οι ενδιαφερόμενοι έχουν διαβάσει στα στοιχεία του ΕΟΠΥΥ ότι το clawback φαρμακευτικής δαπάνης θα είναι 789 εκατ. ευρώ. Εξ ου και οι πάροχοι αναγνώρισαν πρόσφατα πως έχει γίνει έργο στον ΕΟΠΥΥ και έκαναν θετικά σχόλια για τον απερχόμενο πρόεδρό του ακόμη και όσοι βρίσκονταν το προηγούμενο διάστημα σε αντιπαράθεση μαζί του.

Clawback (c.b) 2018. Η 7η ώρα της αλήθειας;

Αντιφατικότητα δεδομένων και αύξηση clawback (c.b)

Άυλα barcode ,άυλη και ακριβή πραγματικότητα!

Clawback (c.b) ΕΟΠΥΥ στα νοσοκομεία

Πόσο πραγματικά θα είναι το clawback (c.b) στα νοσοκομεία το 2018

CLAWBACK ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΜΕ ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΚΠΛΗΣΕΤΑΙ ΚΑΝΕΙΣ

Clawback παρόχων: Όταν τα βραβευμένα, ακριβά, ευφυή συστηματα κάνουν λάθη!

Ο ΕΟΠΥΥ , το clawback (cb) και οι μεγάλοι προβληματισμοί

CLAWBACK: Ραντεβού στα τυφλά ή κάποιοι εθελοτυφλούν ;

ΕΝΦΙΑ και CLAWBACK (cb) II. Μια παράλληλη σχέση

Clawback μέχρι το…….20ΧΧ??

Clawback στα ιατροτεχνολογικά προϊόντα. Πως μπορεί να υπολογιστεί.

Προϋπολογισμοί νοσοκομείων 2018: Αύξηση του clawback και συνέχεια του γόρδιου δεσμού

Clawback: Τι προβλέπεται για το 2018

ΟΡΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΕΠΑΛΗΘΕΥΣΗΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ (NMVO)

Συσκευασία και διακίνηση φαρμάκων. Τι αλλάζει σε 100 ημέρες.

ΕΥΔΙΑΚΡΙΤΑ ΠΛΕΟΝ ΤΑ ΚΟΣΤΗ ΣΤΟΥΣ NMVO

Προβληματισμοί γύρω από τον κανονισμό για τα ψευδεπίγραφα φάρμακα και την λειτουργία του NMVO.

Η ανάγκη ίδρυσης ενός Εθνικού Οργανισμού Επαλήθευσης Φαρμάκων (NMVO). στην Ελλάδα

Serialisation: Σχέσεις CMOs και επωνύμων εταιρειών. Τι πρέπει να γίνει.

Η ελληνική φαρμακοβιομηχανία σε κρίσιμο σταυροδρόμι. Προκλήσεις και εμπόδια.

ΨΕΥΔΕΠΙΓΡΑΦΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Ψευδεπίγραφα Φάρμακα ΙΙ

Ο ΕΟΠΥΥ ανακοίνωσε την 6^η τροποποίηση του προϋπολογισμού του και μαζί με αυτήν το c.b του α΄εξαμήνου το οποίο ανέρχεται στα 280 εκατ. ευρώ. Επίσης ότι θα χρειαστούν επιπλέον 25 εκατ. ευρώ για την φαρμακευτική δαπάνη νοσοκομειακής μόνο χρήσης.

Επειδή στην 6^η τροποποίηση που δημοσιεύτηκε λείπει το επισυναπτόμενο Φύλλο Μεταβολών (που αποτελεί όμως αναπόσπαστο μέρος αυτής) δεν μπορεί εύκολα να διαπιστωθεί ποιο θα είναι το c.b συνολικά για το 2018. Και αυτό γιατί και στην 4^η τροποποίηση είχε αυξηθεί από τα 55 στα 125 εκατ. ευρώ στο Φύλλο Μεταβολών.

Με βάση όμως το κείμενο της 4^ης τροποποίησης θα αυξανόταν από τα 55 στα 70 εκατ. ευρώ (15 εκατ. ευρώ η διαφορά). Σε όλα τα παραπάνω θα πρέπει να προστεθούν και τα επιπλέον απαιτούμενα 25 εκατ. ευρώ.

Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι πριν περίπου ένα μήνα θεωρείτο από την αγορά προβληματική η υπέρβαση των νοσοκομειακών φαρμάκων 1Α, τα οποία αποζημιώνει ο ΕΟΠΥΥ και τα οποία θα κόστιζαν συνολικά 44 εκατ. ευρώ έναντι 28 εκατ. ευρώ όπως είχε προϋπολογιστεί.

Στον αρχικό του προϋπολογισμό ο ΕΟΠΥΥ ανέφερε με σαφήνεια ότι

[η νοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη η οποία παρακολουθείται στον KAE 0672.01 «Φαρμακευτική δαπάνη νοσοκομειακής μόνο χρήσης» έχει ετήσιο όριο για το έτος 2018 τα #55.800.000,00#€ (Σύμφωνα με το αρθ.11 του Ν.4052/12 όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει). Τα ανωτέρω όρια παραμένουν σταθερά και δεν τροποποιούνται όταν τροποποιείται ο προϋπολογισμός του ΕΟΠΥΥ.]

Για αυτό πρέπει να διευκρινιστεί σε ποιο ύψος έχει ανέλθει η δαπάνη των νοσοκομειακών φαρμάκων 1^Α που αποζημιώνει ο ΕΟΠΥΥ στα νοσοκομεία για το α΄εξάμηνο και ποιο είναι το c.b.

Οι αιτίες που δημιουργούν τις αυξήσεις του c.b στα νοσοκομεία έχουν αναλυθεί ενδελεχώς χωρίς όμως να γίνουν η βάση για την επίλυση της διόγκωσης του. Έτσι λοιπόν το c.b στα νοσοκομεία αναμένεται να ξεπεράσει το 45% για το 2018.

Πόσο πραγματικά θα είναι το clawback (c.b) στα νοσοκομεία το 2018

CLAWBACK ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΜΕ ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΚΠΛΗΣΕΤΑΙ ΚΑΝΕΙΣ

Clawback παρόχων: Όταν τα βραβευμένα, ακριβά, ευφυή συστηματα κάνουν λάθη!

Ο ΕΟΠΥΥ , το clawback (cb) και οι μεγάλοι προβληματισμοί

CLAWBACK: Ραντεβού στα τυφλά ή κάποιοι εθελοτυφλούν ;

ΕΝΦΙΑ και CLAWBACK (cb) II. Μια παράλληλη σχέση

Clawback μέχρι το…….20ΧΧ??

Clawback στα ιατροτεχνολογικά προϊόντα. Πως μπορεί να υπολογιστεί.

Προϋπολογισμοί νοσοκομείων 2018: Αύξηση του clawback και συνέχεια του γόρδιου δεσμού

Clawback: Τι προβλέπεται για το 2018

REBATE-CLAWBACK-ΕΝΦΙΑ : Όταν τα παθήματα δεν γίνονται μαθήματα.

Νοσοκομειακό Clawback: Η ώρα της αλήθειας

“Κατά την εκτέλεση του Π/Υ 2018, θα είναι δυνατή η υποβολή αιτημάτων τροποποίησής του με μεταφορά πιστώσεων μεταξύ ΚΑ Εξόδων των κατηγοριών δαπανών τρέχοντος έτους, με εξαίρεση την κατηγορία «Φάρμακα» λόγω της εφαρμογής του μηχανισμού αυτόματης επιστροφής (clawback). Για το λόγο αυτό, κατά την εκτέλεση του προϋπολογισμού 2018 δεν θα γίνει ουδεμία μεταβολή στις εγγεγραμμένες πιστώσεις της κατηγορίας «Φάρμακα».(29-12-2017)

Αυξάνουμε των ΚΑΕ 5693 ΕΣΟΔΑ ΑΠΟ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟ CLAW BACK με το ποσό 760.677,42 ευρώ ο οποίος διαμορφώνεται από 546.096,77 ευρώ σε 1.306.774,19 ευρώ. (17-7-2018)”

Τα παραπάνω έχουν αναγραφεί στα πρακτικά του ίδιου νοσοκομείου για την ίδια οικονομική χρήση (2018) από τα ίδια μέλη της διοίκησης.

Εύκολα διαπιστώνεται ότι ένα νοσοκομείο έτσι απλά αποφάσισε να αυξήσει τον προϋπολογισμό του κατά 760.677,42 ευρώ, αυξάνοντας και το clawback από 26,6% που ήταν, σε 46%!

Την ίδια ώρα ρεκόρ υπερβάσεων στη φαρμακευτική δαπάνη του ΕΟΠΥΥ θεωρούν κάποιοι  ότι  σημειώνεται κατά τους πρώτους έξι μήνες του 2018, με το συνολικό ποσό να διαμορφώνεται στα 276 εκατ. ευρώ έναντι 218 εκατ. ευρώ το πρώτο εξάμηνο του 2017.

Οι ίδιοι κύκλοι της φαρμακευτικής αγοράς σύμφωνα με δημοσιεύματα εκτιμούν ότι αν συνεχιστεί αυτός ο ρυθμός αύξησης, το clawback   θα κλείσει φέτος τουλάχιστον στα 605 εκατ. ευρώ στην εξωνοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη, ενώ τους προβληματίζει και η υπέρβαση των νοσοκομειακών φαρμάκων 1Α, τα οποία αποζημιώνει ο ΕΟΠΥΥ και τα οποία συνολικά κόστισαν 44 εκατ. ευρώ έναντι 28 εκατ. ευρώ όπως είχε προϋπολογιστεί.

Γιατί τα 44 εκατ. ευρώ εκλαμβάνονται σαν μεγάλη υπέρβαση όταν ο ΕΟΠΥΥ πρόσφατα στην 4^η τροποποίηση του ενέγραψε αύξηση του clawback της τάξεως των 70 εκατ. ευρώ φτάνοντας το συνολικά στα 125 εκατ. ευρώ για το 2018. Βέβαια είχε ήδη ξεκινήσει από λάθος βάση αφού στο προϋπολογισμό του μνημόνευε την 8^η τροποποίηση και όχι την 9^η που ήταν η τελευταία . Εκεί λοιπόν η αφετηρία δεν ήταν τα 666 εκατ. ευρώ αλλά τα 741 εκατ. ευρώ για την εξωνοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη και τα σχεδόν 100 εκατ. ευρώ για την νοσοκομειακή.

Τα αναμενόμενα μεγέθη είναι λοιπόν γνωστά εκ των προτέρων. Απλά γράφονται με λάθος τρόπο σε λάθος σημεία ίσως κάποιες φορές. Αλλά εύκολα μπορούν να εντοπιστούν και να αποσαφηνιστούν-διορθωθούν. Αρκεί κάποιος να θέλει.

Μπορεί βέβαια και να μην θέλει. Όπως έχει διατυπωθεί πολλές φορές στην επιβολή του ΕΝΦΙΑ κάποιοι θα πληρώσουν περισσότερα με το νέο τρόπο , κάποιοι άλλοι λιγότερα. Το δημοσιονομικό αποτέλεσμα θα είναι σταθερό! Κάποιο θα ευνοηθούν κάποιοι άλλοι όχι.

Εύκολα μπορεί να εκτιμήσει κανείς ότι το clawback θα αυξηθεί περίπου άλλα 100 εκατ. ευρώ. Είναι εμφανές σε 2 πρόσφατους νόμους. Κάποιοι θα επιβαρυνθούν από την εξίσωση ασφαλιστικής και λιανικής τιμής ενώ κάποιοι άλλοι (μερικοί και από τους προηγούμενους) θα ωφεληθούν σε αυτό το  ουδέτερο δημοσιονομικό αποτέλεσμα με την απελευθέρωση των τιμών στα ΜΗΣΥΦΑ επιτυγχάνοντας το δικό τους οικονομικό αποτέλεσμα στους ισολογισμούς τους να είναι είτε ουδέτερο είτε θετικό.

Κάποιοι άλλοι που σήμερα βάλουν κατά των κλειστών προϋπολογισμών, από τον Οκτώβριο θα παρακαλούν να εφαρμοσθεί αφού μια νέα κατηγορία αποζημιούμενων σκευασμάτων θα επιβαρύνει τον ΕΟΠΥΥ κατά 60-100 εκατ. ευρώ επιπλέον.

Μπορεί να μειωθεί το clawback; ΝΑΙ, είναι η απάντηση.

ΠΟΣΟ; Τόσο όσο συμφωνήσουν ΟΛΟΙ μαζί ότι μπορεί να μειωθεί και αφού τα μεγέθη που θα ληφθούν υπ΄οψιν είναι από όσους ξέρουν πραγματικά από νοσοκομεία, ασθενείς ,καταναλώσεις και διαχείριση φαρμάκων αλλά και δημόσιο λογιστικό!

Μάλλον τελικά , λογικά δεν θα πρέπει να εκπλήσσεται κανείς από τα άλματα του clawback που επιβάλει ο ΕΟΠΥΥ αλλά με αυτούς που εκπλήσσονται με αυτά. Αυτό καταλαβαίνει ένας λογικός άνθρωπος διαβάζοντας όσα είναι γραμμένα επίσημα.

Clawback παρόχων: Όταν τα βραβευμένα, ακριβά, ευφυή συστηματα κάνουν λάθη!

Ο ΕΟΠΥΥ , το clawback (cb) και οι μεγάλοι προβληματισμοί

CLAWBACK: Ραντεβού στα τυφλά ή κάποιοι εθελοτυφλούν ;

ΕΝΦΙΑ και CLAWBACK (cb) II. Μια παράλληλη σχέση

Clawback μέχρι το…….20ΧΧ??

Clawback στα ιατροτεχνολογικά προϊόντα. Πως μπορεί να υπολογιστεί.

Προϋπολογισμοί νοσοκομείων 2018: Αύξηση του clawback και συνέχεια του γόρδιου δεσμού

Clawback: Τι προβλέπεται για το 2018

REBATE-CLAWBACK-ΕΝΦΙΑ : Όταν τα παθήματα δεν γίνονται μαθήματα.

Νοσοκομειακό Clawback: Η ώρα της αλήθειας

ΕΣΗΔΗΣ, (ηλεκτρονικές) προμήθειες και νοσοκομεία. Η «ακριβή» αλήθεια

Πολλές φορές αναρωτιέσαι εάν αξίζει να ασχολείσαι με τις προμήθειες στα νοσοκομεία ή είναι ένα άβατο το οποίο δεν προσεγγίζεται με κανένα λογικό και νόμιμο τρόπο.

Όμως η απόφαση του διοικητικού συμβουλίου μεγάλου εξειδικευμένου νοσοκομείου των Αθηνών ότι δεν μπορεί να προμηθευτεί 9 αναπνευστήρες για την ΜΕΘ του από το 2014 «λόγω έλλειψης πιστώσεων αλλά και της μη δυνατότητας ανακατανομής των πιστώσεων οι οποίες λόγω ανεπάρκειας δεν μπορούν να καλύψουν ούτε τις βασικές λειτουργικές ανάγκες του νοσοκομείου σε ετήσια βάση» και οι τελευταίες ανακοινώσεις της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου και Προστασίας του Καταναλωτή για την εξοικονόμηση εκατομμυρίων ευρώ από την διενέργεια ηλεκτρονικών διαγωνισμών είναι μια πρόκληση για να ασχοληθεί τελικά κανείς.

Γιατί οι ελλείψεις ειδικά στα νοσοκομεία έχουν αποτελέσματα τα οποία είναι γνωστά σε όλους ακόμα και εάν ευτυχώς δεν τα έχουν βιώσει οι ίδιοι.

Τι εικόνα δίνει λοιπόν το ΕΣΗΔΗΣ για τα δημόσια νοσοκομεία, τις ΥΠΕ και τους φορείς παροχής υγείας?

Ότι έχουν συμβασιοποιηθεί μόνο 18 διαγωνισμοί το 2017, ενώ είναι σε ισχύ τα ΠΠΥΥ από το 2010-2015, προϋπολογισμού 7 και πλέον δισεκατομμυρίων ευρώ!

Η αξία των συμβάσεων αυτών είναι προϋπολογισθέντων διαγωνισμών 2.632.179,37€. Στα 800.000.000€ που διατέθηκαν μέχρι σήμερα στα νοσοκομεία αυτό αντιπροσωπεύει μόνο το 0,33%. Το υπόλοιπο 99,67%(!!) πως δαπανήθηκε, που πήγε? Σε εξωσυμβατικές προμήθειες μάλλον.

Ο αριθμός των διαγωνισμών που προκηρύχθηκαν από 1/1 μέχρι τις 10/7/2017 ήταν 457, μικρής σχετικά  αξίας.

Το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του  2015 και 2016 συμβασιοποιήθηκαν 85 και 110 διαγωνισμοί αντίστοιχα ενώ η αξία τους ήταν 12.075.563,18€ και 39.267.982,24€.

Είναι σε αξιολόγηση διαγωνισμοί από το 2014 ακόμα, ενώ συνολικά είναι πάνω από 874 για την περίοδο 2014-2016.

Τα ανωτέρω στοιχεία προέρχονται από το ΕΣΗΔΗΣ και αποδεικνύουν ότι μόνο ένα μικρό ποσοστό των διαγωνισμών γίνεται μέσω αυτού όπως προβλέπεται στη νομοθεσία (ελληνική και ευρωπαϊκή) με αποτέλεσμα τη μη τήρηση του εγκεκριμένου ΠΠΥΥ κάθε έτους ,την μη έγκαιρη απόκτηση των αναγκαιούντων υλικών- αναλωσίμων και ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού και την διατήρηση υψηλών τιμών αφού δεν αναπτύσσεται ο αναγκαίος ανταγωνισμός.

Πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι είναι δύσκολο να υπάρχουν διαγωνισμοί σε αξιολόγηση από τα προηγούμενα έτη (2014-2015) αφού θα πρέπει να έχει ζητηθεί η παράταση από τους προμηθευτές να παρατείνουν τις προσφορές τους, ν’ ανανεώσουν τις εγγυητικές επιστολές τους,… Όμως η μη ακύρωσης τους συνεπάγεται και τη ταυτόχρονη δέσμευση της πίστωσης σύμφωνα με το ΠΔ 80/2016 με συνέπεια να μην μπορούν αυτές να αξιοποιηθούν στο τρέχον έτος για να καλύψουν τις επιτακτικές ανάγκες των νοσοκομείων.

Η δραματική μείωση των συμβασιοποιημένων διαγωνισμών μπορεί και πρέπει να αναλυθεί και να εξηγηθεί απ’ όλους , κυρίως όμως από αυτούς που έχουν την ευθύνη του κρατικού προϋπολογισμού και αυτών των νοσοκομείων. Απαντήσεις μπορούν να δοθούν πολλές και άμεσα. Όμως το ερώτημα που πρέπει να εξετασθεί είναι εάν τελικά οι διαγωνισμοί προκηρύσσονται μόνο και μόνο για να υπάρχει νομιμοφάνεια για την  αποφυγή του ελέγχου από το  Ελεγκτικού Συνεδρίου για τις απευθείας αναθέσεις που γίνονται κατά κόρον αξίας δισεκατομμυρίων ευρώ ή και για κάποιους άλλους λόγους. Πολλοί διοικητές νοσοκομείων επικαλούνται ότι προκήρυξαν  ένα διαγωνισμό και «δυστυχώς» αυτός δεν ευδοκίμησε! Το ισχυρίζονται ακόμα και εάν αυτός ξεκίνησε να υλοποιηθεί το 2006 αλλά δεν ολοκληρώθηκε μέχρι σήμερα! Αδιαφορούν για τους λόγους που αυτό συνέβη προκειμένου να προβούν στις απαραίτητες βελτιώσεις- διορθώσεις της διακήρυξης ή των τεχνικών προδιαγραφών τους. Είναι σίγουροι ότι έχουν το τέλειο άλλοθι και απλά περιμένουν την επόμενη νομιμοποίηση της παραβατικής συμπεριφοράς τους συνεχίζοντας την κακοδιαχείριση, απ΄όλες τις απόψεις, των νοσοκομείων τα οποία διοικούν. Για αυτό και δεν μπορούν να δημοσιεύσουν τους ισολογισμούς που προβλέπονται από την νομοθεσία προκειμένου να φανούν τα τεράστια ελλείματα που δημιούργησαν και την τεράστια ζημιά που θα προκαλέσουν, δυστυχώς σύντομα, στους προμηθευτές τους. Κανείς δεν αναρωτιέται γιατί τα πιο δαπανηρά νοσοκομεία δεν έχουν συμβασιοποιήσει κάποιον διαγωνισμό τα τελευταία χρόνια? Ούτε καν οι προμηθευτές τους που θα υποστούν ένα clawback που θα ξεπερνά κάθε τους εκτίμηση και θα τους οδηγήσει σε πολύ δύσκολες καταστάσεις. Απλά τότε θα το χαρακτηρίσουν άδικο και αντισυνταγματικό που τους οδηγεί στο κλείσιμο και θα προσφύγουν στη δικαιοσύνη. Σήμερα όμως δεν αναρωτιούνται πως θα πληρωθούν. Περιμένουν μόνο το πότε. Ακόμα και αυτοί που από το 2014 δεν έχουν εκδώσει τιμολόγια για υλικά που προμήθευαν τα νοσοκομεία περιμένοντας μια καλύτερη τιμή σε μια καλύτερη στιγμή!

Τα νοσοκομεία κάνουν μόνο απευθείας αναθέσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ κάθε χρόνο, στις ίδιες εταιρείες, ενώ την ίδια στιγμή με δραματικό τόνο τα διοικητικά τους συμβούλια λαμβάνουν ομόφωνες αποφάσεις για να νομιμοποιήσουν τις παράνομες «εξωσυμβατικές» προμήθειες για λόγους αλτρουισμού (!!) και την ίδια στιγμή διαμαρτύρονται για τις ελλείψεις πιστώσεων και υλικών όταν αυτοί όχι μόνο δεν πράττουν τίποτα για να βοηθήσουν αυτή την δύσκολη κατάσταση αλλά είναι στην άλλη πλευρά, σε αυτή της σπατάλης και της κακοδιαχείρισης.

Προκαλούν δε αλγεινή εντύπωση όταν μετά από 10 χρόνια ολοκληρώσουν ένα διαγωνισμό , αυτοπροβάλλονται ως σωτήρες στα διάφορα μέσα διαφημίζοντας ότι  πέτυχαν κάποια  μείωση ενώ ξεχνάνε να πούνε πόσα εκατομμύρια ευρώ έχασε το νοσοκομείο και ο έλληνας φορολογούμενος τα προηγούμενα χρόνια που οι ίδιοι τους δεν έκαναν απολύτως τίποτα. Είναι πρόκληση για την κοινωνία όταν οι ίδιοι διδάσκουν σε εθνικές σχολές και ινστιτούτα επιμόρφωσης άλλους δημοσίους υπαλλήλους για το σύγχρονο management στα δημόσια νοσοκομεία όταν οι ίδιοι απέτυχαν παταγωδώς. Είναι πρόκληση να διδάσκουν σε πανεπιστήμια για να μεταφέρουν την εμπειρία τους! Ποια ακριβώς? Αυτής της επιτυχίας του 0,33%!

Είναι πρόκληση όταν στα συνέδρια αλληλοσυγχαίρονται για το πόσο καλά τα είπαν, καθηγητές και μαθητές, αλλά δεν τα έπραξαν!!Είναι πρόκληση …

Όλα τα παραπάνω συνηγορούν ότι μόνο σ’ένα μικρό ποσοστό οι διοικήσεις που επιλέχθηκαν διαχρονικά ήταν αντάξιες του δύσκολου έργου που επιλέχθηκαν να υπηρετήσουν. Ήταν δυστυχώς διοικήσεις μόνο αρεστές  που στην πραγματικότητα διοικούσαν εις βάρος άλλων συνετών διοικήσεων (αφού οι πόροι δεν κατανέμονταν όπως είχαν προϋπολογιστεί από τις ΥΠΕ και το ΥΥΚΑ αλλά δίνονταν στους αποτυχημένους και κακούς διοικητές για να καλύψουν τις σπατάλες τους) αλλά και των ίδιων των ασθενών αφού τους παρείχαν περίθαλψη κατώτερη των προβλεπόμενων και ακριβότερη από όσο έπρεπε.

Το κακό είναι ότι και σήμερα οι ίδιοι που αποδεδειγμένα απέτυχαν θέλουν να αποδείξουν ότι έπραξαν σωστά και να είναι οι επόμενοι σύμβουλοι και δημόσιοι αξιωματούχοι για την αναβάθμιση του συστήματος υγείας και όχι μόνο.

Τέλος, πιθανόν εντός των προσεχών ημερών να νομιμοποιηθούν οι προμήθειες των νοσοκομείων που πραγματοποιήθηκαν μέσω των ΥΠΕ.

Πολλοί πιστεύουν ότι με την νομιμοποίηση αυτή θα πληρωθούν οι αγορές που έγιναν από τις ΥΠΕ για να καλυφθούν οι άμεσες και επιτακτικές ανάγκες που υπήρχαν στα νοσοκομεία στο τέλος του 2016.

Όμως η νομιμοποίηση αυτή δεν θα σημαίνει για όλους το ίδιο. Σε κάποιες εταιρείες η πληρωμή θα γίνει με clawback και rebate που θα υπολογιστεί στο 2017 ενώ όσοι τελικά πληρωθούν θα πρέπει να γνωρίζουν ότι αυτά τα ποσά θα αφαιρεθούν από την αγορά για το 2017 αφού θα αφορούν πιστώσεις του 2017 και όχι του 2016 όπως αρχικά είχε αρχικά σχεδιαστεί.

Το ΕΣΗΔΗΣ είναι το απόλυτο εργαλείο του υπουργείου Ανάπτυξης και Οικονομίας, του υπουργείου Υγείας, της ΕΑΑΔΗΣΥ ,του ΓΛΚ αλλά και του Ελεγκτικού Συνεδρίου, για τον εξορθολογισμό των δαπανών, την νομιμότητα ,τον έλεγχο των παραβατών και τον καταλογισμό των ευθυνών τους σύμφωνα με το ν.4270. Μόνο έτσι οι πολίτες θα απολαμβάνουν τις παροχές υγείας που τους αξίζουν και έχουν ανάγκη και όχι με την αυτοπροβολή κάποιων για τους δικούς τους προσωπικούς λόγους και άλματα!

Αυτά από το ΕΣΗΔΗΣ και μόνο. Γιατί η αλήθεια των αριθμών είναι δυστυχώς ….γυμνή και ξεγυμνώνει και τους δήθεν «αλτρουιστές»!

ΟΤΑΝ Η ΑΓΝΟΙΑ ΚΟΣΤΙΖΕΙ …

ΚΟΙΝΕΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ ΥΛΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΕ. ΈΝΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ CASE STUDY ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΥ.

Δικαιούμαι να ξέρω?

Προϋπολογισμός 2018:Η αλήθεια πάει μπροστά!

Clawback και αναξιοπιστία υπολογισμών και δεδομένων

CLAWBACK ΣΤΑ ΙΑΤΡΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΑ. ΜΕΧΡΙ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΦΤΑΣΕΙ;

CLAWBACK 2017: Τι να μην περιμένει κανείς….

Νοσοκομειακό Clawback: Η ώρα της αλήθειας

CLAWBACK ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ. ΤΙ (ΔΕΝ) ΙΣΧΥΕΙ.

CLAWBACK, ΛΗΞΙΠΡΟΘΕΣΜΑ ΧΡΕΗ ΚΑΙ BIG BANG!!

CLAWBACK ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Clawback και γενόσημα: Το «κόστος» της ανάπτυξης και της διείσδυσης τους

Μετά από πάρα πολλές, αγωνιώδεις , επίπονες, συνεχείς διαβουλεύσεις και προσπάθειες εκδόθηκε η υπουργική απόφαση (ΥΑ) 50389 (ΦΕΚ 2264Β΄/30.6.2017) για τον υπολογισμό του clawback της φαρμακευτικής δαπάνης των ετών 2016, 2017 και 2018. Είναι δύσκολο να αντιληφθεί κανείς το υπόδειγμα εφαρμογής που περιλαμβάνει η ΥΑ και πολύ περισσότερο να το εφαρμόσει και να το υπολογίσει σωστά το clawback και αυτό να καταβληθεί χωρίς ενστάσεις και δικαστικές προσφυγές.

Αν όμως κανείς μπορέσει να το κατανοήσει αντιλαμβάνεται δύο βασικά σημεία που όμως έχουν αρνητικό πρόσημο στην οικονομία αλλά και την βιομηχανία

Το ένα είναι ότι για την ανάπτυξη της μια εταιρεία θα πρέπει να καταβάλει επιπλέον clawback. Στο παρόν άρθρο δεν κρίνεται η ορθότητα του μέτρου αυτού. Αναρωτιέται όμως εύλογα κανείς. Για τη διείσδυση των γενοσήμων (αύξηση του ποσοστού τους, τόσο σε όγκο όσο και σε τζίρο) θα καταβάλεται αυξημένο clawback; Οι ελληνικές επιχειρήσεις που επιθυμούσαν η αναλογία 90-10 να είναι μέχρι και 50-50 αντιλαμβάνονται τώρα ότι θα πληρώσουν μεγαλύτερο clawback και αν επιτυγχανόταν το 50-50 θα κατέβαλαν ακόμη υψηλότερο;

Μπορεί κανείς έστω και τώρα να διακρίνει ότι η λύση για την ελληνική βιομηχανία είναι μόνο η μείωση του κόστους παραγωγής των φαρμάκων και της εφοδιαστικής αλυσίδας τους προκειμένου αυτές να γίνουν ανταγωνιστικές τόσο στην Ελλάδα όσο και στις αγορές του εξωτερικού.

Θα πρέπει επίσης να  προχωρήσει σε περαιτέρω επωφελείς συμφωνίες με πολυεθνικές επιχειρήσεις για την παραγωγή φαρμάκων στις εγχώριες μονάδες αξιοποιώντας την υψηλή εξειδίκευση των μονάδων και του προσωπικού του.

Δυστυχώς η παραπάνω μόνη θετική και ουσιαστική λύση απορρίπτεται συλλήβδην χωρίς όμως να μπορεί να προταθεί κάποια άλλη. Το άλλο αξιοπρόσεκτο σημείο με αρνητικό πρόσημο είναι ότι το clawback με το συγκεκριμένο υπολογισμό φαίνεται να αφορά και αυτό του 2016. Δηλαδή σε όσους, λίγους, είχαν καταβάλλει το clawback του 2016 θα γίνει ένας νέος, πιο σύνθετος και δυσκολότερος υπολογισμός; Αυτό διαφαίνεται γιατί ο υπολογισμός για το clawback του 2016 επανυπολογίζεται και πάλι λόγω λαθών που έγιναν και για τ΄ότι  η κεφαλίδα της ΥΑ αναφέρει «clawback 2016,…». Εκτιμώ ότι πιθανόν να  είναι ένα συντακτικό λάθος και όχι η ουσία.

Όμως όλα αυτά συνηγορούν στο ότι το τοπίο γίνεται πιο δύσκολο, πιο σύνθετο, πιο ανεφάρμοστο και πιο αντιαναπτυξιακό. Όμως όλοι μπορούν να αλλάξουν προς το θετικότερο, το αναλογικότερο και το δικαιότερο. Για να γίνει αυτό όμως πρέπει να αποκτήσουν όλοι νοοτροπία win-win και όχι loss-loss όπως ισχύει σήμερα.

Ανατιμολόγηση φαρμάκων και η επερχόμενη αύξηση του clawback

Clawback και αναξιοπιστία υπολογισμών και δεδομένων

CLAWBACK 2017: Τι να μην περιμένει κανείς….

CLAWBACK ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ. ΤΙ (ΔΕΝ) ΙΣΧΥΕΙ

CLAWBACK ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

 

Η ανατιμολόγηση των τιμών φαρμάκων ανακοινώθηκε αφήνοντας τους περισσοτέρους ικανοποιημένους παρά τα αρνητικά σχόλια που ακούγονται. Ελάχιστα μειώθηκαν οι τιμές σε σχέση με τις αρχικές αναρτήσεις και τις αναμενόμενες με βάση τις τιμές των φαρμάκων αυτών σε άλλες χώρες. Η στρέβλωση των τιμών παραμένει αφού οι κανόνες που ακολουθούνται δεν είναι αυτοί που προβλέπονται στη νομοθεσία.

Όμως όπως γράφτηκε πρόσφατα στην Ελλάδα ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗ, ΛΑΘΗ ΚΑΙ ΘΕΤΙΚΗ ΛΙΣΤΑ:ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΙ ΚΑΝΕΙΣ είναι η μοναδική χώρα που υπάρχει η πρόβλεψη τα γενόσημα φάρμακα να μην είναι ακριβότερα από το off-patent.

Το ζητούμενο πλέον είναι εάν μεσοπρόθεσμα αυτές οι ανατιμολογήσεις συμφέρουν την ελληνική βιομηχανία. Μακροπρόθεσμα σίγουρα δεν θα την βοηθήσουν να είναι ανταγωνιστική και εξαγωγική. Κανένας αξιόπιστος αναλυτής δεν μπορεί να δεχθεί ότι ένας κλάδος που δεν κάνει τις επενδύσεις που επιβάλλονται  προκειμένου να παράγει νέα και καινοτόμα προϊόντα και ταυτόχρονα δεν μειώνει το κόστος παραγωγής του μπορεί να επιβιώσει σ’ ένα παγκόσμιο , σκληρό και ανταγωνιστικό περιβάλλον. Η διείσδυση των γενοσήμων είναι ήδη αρκετά υψηλή στην Ελλάδα (περίπου 60%) Κατανάλωση γενοσήμων: Προσεγγίζοντας την αλήθεια εάν κανείς συνεκτιμήσει ότι οι τιμές γενοσήμων και off-patent στις κύριες και πολυδάπανες θεραπείες είναι σχεδόν οι ίδιες.

Αναρωτιέται εύλογα κανείς τι νόημα έχει να δοθούν κίνητρα στους φαρμακοποιούς όταν όπως αναφέρθηκε ήδη, οι τιμές γενοσήμων και off-patent είναι σχεδόν ίδιες και η δημόσια δαπάνη για τα φάρμακα είναι συγκεκριμένη και δεν εξοικονομείται ούτε ένα ευρώ από την διείσδυση των γενοσήμων. Αντίθετα από την σημερινή «διατίμηση» ευνοούνται σχεδόν όλοι, πλην των ασθενών.

Σ ’ένα φάρμακο για την χοληστερίνη ο ΕΟΠΥΥ αποζημιώνει με 2,5€ και ο ασθενής πληρώνει την διαφορά από τα 7€ που κοστίζει το φάρμακο.

Η προτεινόμενη τιμή του στην πρόσφατη ανατιμολόγηση ήταν 5€ αλλά τελικά παρέμεινε στα 7€ λόγω των στρεβλώσεων και παραλείψεων της ανατιμολόγησης που αναφέρθηκαν παραπάνω.

Τι σημαίνει όμως αυτό. Ο ασθενής ενώ μέχρι τώρα πληρώνει 65% συμμετοχή για να λάβει το συγκεκριμένο φάρμακο (εάν συνυπολογίσουμε και το 1€ ανά συνταγή, τότε αυξάνεται σε 78% η συμμετοχή του) ενώ εάν τιμολογούνταν όπως είχε αρχικά προταθεί η συμμετοχή του θα μειωνόταν στο 50% (εάν συνυπολογίσουμε και το 1€ ανά συνταγή, τότε θα μειωνόταν σε 70% η συμμετοχή του). Ποιος πραγματικά θα πληρώσει το προβλεπόμενο clawback όταν αυτό πληρωθεί? Ο ασθενής!

Είναι εμφανές ότι εάν στο συγκεκριμένο σκεύασμα το clawback ήταν 30%, τόσο αντιστοιχούσε και στην μείωση της τιμής του που έπρεπε να πραγματοποιηθεί με βάση τη νομοθεσία και τις 3 χαμηλότερες τιμές της ευρωπαϊκής ένωσης. Εάν όμως το σκεύασμα τιμολογούνταν στα 5€ όπως έπρεπε, ο ασθενής θα επωφελούνταν κατά 44,5% από την συμμετοχή που ήδη καταβάλει (από 4,5€ σε 2,5€) ενώ η εταιρεία θα κατέβαλε από τα έσοδα της και clawback περίπου 26% (από 30% σήμερα).

Από τη διατήρηση των τιμών στα ίδια σχεδόν επίπεδα σε βασικά φάρμακα ευρείας χρήσεως οι μόνοι που πραγματικά επιβαρύνονται είναι οι ασθενείς ενώ όλη η εφοδιαστική αλυσίδα από την παραγωγή έως το σημείο πώλησης διατηρεί τα κέρδη της ενώ για κάποιους αυτά αυξάνονται αφού οι περισσότερες πωλήσεις γίνονται με απευθείας είσπραξη και ένα μικρό μέρος της αξίας του φαρμάκου αποζημιώνεται από τον ΕΟΠΥΥ και καταβάλλονται μεταγενέστερα.

Όσο καθυστερούν να υλοποιηθούν οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις και να εφαρμοσθούν τόσο θα αυξάνεται το clawback. Εάν διαβάσει κάποιος το άρθρο  1, παρ.5 του COM (2017) 314 final /02-06-2017 θα δει ότι προτείνεται ο εξορθολογισμός των δαπανών ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης μέσω της διεύρυνσης του πεδίου εφαρμογής του πλαισίου κλειστού προϋπολογισμού και της μείωσης των ανώτατων ορίων των αυτόματων επιστροφών (clawback).

Αυτό αυτόματα σημαίνει ότι το  clawback θα αυξηθεί κατά 100 εκατ. ευρώ για το 2017.

Όσο η ανατιμολόγηση γίνεται με διαφορετικό τρόπο από το ψηφισμένο η μείωση του 30% όχι μόνο δεν θα είναι εφικτή αλλά θα αυξηθεί κατά 5% (35% συνολικά)

Clawback και αναξιοπιστία υπολογισμών και δεδομένων

CLAWBACK 2017: Τι να μην περιμένει κανείς….

Η ελληνική φαρμακοβιομηχανία σε κρίσιμο σταυροδρόμι. Προκλήσεις και εμπόδια.

CLAWBACK, ΛΗΞΙΠΡΟΘΕΣΜΑ ΧΡΕΗ ΚΑΙ BIG BANG

CLAWBACK ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ. ΤΙ (ΔΕΝ) ΙΣΧΥΕΙ.