ΕΚΑΠΥ και Προμήθειες στην Υγεία: Τι πρέπει και τι δεν πρέπει να γίνει.
Η σύσταση του ΕΚΑΠΥ με το Ν 4472/2017 είχε δημιουργήσει από νωρίς αρνητικά σχόλια όχι τόσο ως προς την ανάγκη διενέργειας , υλοποίησης κεντρικών διαγωνισμών και συλλογής πληροφοριών από τα αποτελέσματα αυτών όσο ως προς την δυνατότητα λειτουργίας και αποτελεσματικότητας του.
Επίσης προβλέπεται να έχει μια σειρά αρμοδιοτήτων που περιγράφονται στο άρθρο 2 του νόμου. Δυστυχώς όμως αυτός είναι μια συρραφή αρμοδιοτήτων των φορέων που αντικαθιστά το ΕΚΑΠΥ χωρίς καμμία άλλη αξιολόγηση.
Ενώ έχουν περάσει 4 μήνες από την ψήφιση του νόμου μέχρι σήμερα δεν έχει ορισθεί η νέα διοίκηση με τη δικαιολογία ότι δεν βρίσκονται στην αγορά στελέχη που θα το στελεχώσουν λόγω της πρόβλεψης στο νόμο αυτά να είναι πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης.
Αν αυτή δεν είναι μια αιτιολόγηση για την καθυστέρηση της λειτουργίας του τότε αυτό καθίσταται άκρως επικίνδυνο και οδηγεί προς μια κατεύθυνση καθόλου νόμιμη. Δεν μπορεί να είναι κάποιος πρόεδρος-αντιπρόεδρος του ΕΚΑΠΥ και ταυτόχρονα να είναι νομικός με υποθέσεις εναντίον του οργανισμού του (μέχρι σήμερα ή να είναι στο μέλλον αφού θα εργάζεται σε ανάλογο γραφείο) ή να είναι προμηθευτής του συστήματος υγείας. Στην Ελλάδα αυτό συμβαίνει συχνά και καλό είναι να αποφεύγεται για να μην δημιουργούνται ούτε υπόνοιες για διαφθορά ούτε να οδηγούμεθα νομοτελειακά σε αυτή. Επίσης, το ΕΚΑΠΥ αντικαθιστά 2 νομικά πρόσωπα που είχαν σχεδόν διπλάσιο αριθμό μελών στο Διοικητικό Συμβούλιο, πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης. Παρ’ όλα αυτά τ’ αποτελέσματα που είχαν ήταν ελάχιστα, εως μηδενικά, σε σχέση με αυτά που προέβλεπε ο νόμος που διέπονταν και πολύ λιγότερα σε σχέση με τις απαιτήσεις της οικονομίας, της κοινωνίας και του συστήματος υγείας.
Δυστυχώς τα στελέχη που γνωρίζουν από δημόσιες συμβάσεις στην Ελλάδα είναι ελάχιστα και σπάνια χρησιμοποιούνται. Απόδειξη είναι οι νόμοι 3918/2011 και 4281/2014 που δεν εφαρμόστηκαν σχεδόν καθόλου, δημιούργησαν πολλά προβλήματα και καθιέρωσαν τις παράνομες πρακτικές. Η αλήθεια όμως είναι ότι οι συντάκτες τους τοποθετήθηκαν πρόεδροι ή αντιπρόεδροι σε ανεξάρτητες αρχές , πανεπιστημιακού επιπέδου σχολές ή άλλους οργανισμούς ,όμως αυτοί οι νόμοι δεν ίσχυσαν ποτέ όσον αφορά τις προμήθειες. Η τοποθέτηση των συντακτών τους σε αυτές τις θέσεις ευθύνης δυσκόλεψε ακόμα περισσότερο την υλοποίηση των διαδικασιών προμηθειών όσο και την διαφάνεια και οδήγησε σε απευθείας αναθέσεις και κρούσματα διαφθοράς .
Ποτέ δεν δόθηκε η δέουσα προσοχή στα στελέχη του δημοσίου συστήματος υγείας που είχαν άμεση ή έμμεση σχέση με τις προμήθειες. Ακόμα και όσοι εκπαιδεύτηκαν είχαν ως εισηγητές αυτούς που δεν έχουν κάνει ούτε ένα δημόσιο διαγωνισμό , ακόμα και σήμερα, στα νοσοκομεία που διοικούν . Ο καθένας μπορεί εύκολα να βγάλει τα συμπεράσματα του για το παρελθόν , το παρόν και το μέλλον των προμηθειών στα δημόσια νοσοκομεία.
Μέχρι σήμερα (σχεδόν 20 μήνες μετά) οι τέσσερις διαγωνισμοί της ΕΠΥ 1-4/2014, βρίσκονται σε εξέλιξη και δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία όσον αφορά τον αριθμό των εταιρειών που συμμετείχαν, τον αριθμό των εταιρειών που πληρούσαν τα κριτήρια των όρων της διακήρυξης, τα οικονομικά αποτελέσματα μετά την ολοκλήρωση των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών και την εξοικονόμηση επί του προϋπολογισμού αλλά και τις επιδόσεις των αναδόχων όσων αφορά τις συμβατικές τους υποχρεώσεις μετά την σύναψη της συμφωνίας πλαίσιο.
Οι απαιτήσεις που περιγράφει ο Ν.4472/2017 για τη λειτουργία του ΕΚΑΠΥ είναι πάρα πολλές για το υπάρχον προσωπικό, αλλά και του επιπλέον που πιθανόν να απαιτείται, λόγω έλλειψης γνώσεων και εμπειρίας σε ένα μεγάλο ποσοστό αυτών. Τα προηγούμενα χρόνια λειτουργίας της ΕΠΥ «εγγυώνται» για το πραγματικά φτωχό αποτέλεσμα που αναμένεται.
Στο ΕΚΑΠΥ πέραν των νοσοκομείων προβλέπεται να εξυπηρετούνται και πολλοί άλλοι οργανισμοί μεταξύ αυτών και ο ΕΟΠΠΥ. Αν σε αυτά συμπεριληφθούν και τα φάρμακα μιλάμε για το 60-70% των προμηθειών που έχει ετησίως το σύστημα υγείας.
Αντιλαμβάνεται κανείς τον όγκο των απαιτήσεων από πλευράς πολιτείας, τον όγκο των πληροφοριών που πρέπει να συλλέγονται και τέλος τον όγκο διαχείρισης των logistics σε μια χώρα και ένα χώρο (υγείας) που ελάχιστοι πραγματικά γνωρίζουν.
Η ανάθεση στην ΕΠΥ με το ν.3580/2007 να διεξάγει συγκεντρωτικούς διαγωνισμούς βοήθησε μόνο τα νοσοκομεία τα οποία στις αποφάσεις των Διοικητικών Συμβουλίων τους υποστηρίζουν ότι η ΕΠΥ ανέλαβε να υλοποιήσει ένα διαγωνισμό, είναι σε εξέλιξη (έως και 6 χρόνια) και αυτά παρέτειναν με απευθείας αναθέσεις πολύ «ακριβές» συμβάσεις ονομάζοντάς τις «εξωσυμβατικές» και περιμένοντας την ολοκλήρωση του διαγωνισμού.
Απαιτείται να γίνει μια ανάλυση των πιο πολυδάπανων αναλωσίμων – υλικών και ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού για το σύστημα υγείας έτσι ώστε να ξεκινήσει από εκεί η συστηματική καταγραφή, η κωδικοποίηση βάσει διεθνών προτύπων (όχι αυτή η αυθαίρετη που υπάρχει σήμερα για να εξυπηρετεί συμφέροντα), οι πραγματικές καταναλώσεις, η σύνταξη ενιαίων τεχνικών προδιαγραφών (τ.π), οι διαγωνισμοί συμφωνίας-πλαίσιο, οι ηλεκτρονικοί κατάλογοι (e-catalogues)…
Δεν είναι δυνατό για είδη που χρησιμοποιούνται καθημερινά από τα νοσοκομεία, το ΠΕΔΥ και τους υπόλοιπους φορείς παροχής υγείας, να συντάσσει το καθένα ξεχωριστά δική του τ.π και να υπάρχουν 139 διαφορετικές τ.π. αλλά μόνο μία τιμή στο π.τ.
Η τ.π πρέπει να περιλαμβάνει όλα όσα είναι αναγκαία και να μην έχει ασάφειες που να οδηγούν σε ενστάσεις και καθυστερήσεις (όπως γίνεται μέχρι σήμερα). Πρέπει να περιλαμβάνουν αυτά που αναγκαιούν στον ασθενή, στο νοσηλευτικό και ιατρικό προσωπικό και όχι αυτά να ικανοποιούν τις ανάγκες των εισαγωγέων και των κατασκευαστών.
Πολλές χώρες που προμηθεύονται αναλώσιμα υλικά, υπηρεσίες αλλά και ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό το κάνουν μέσα από διαδικασίες που υπάρχουν και στη δική μας εθνική νομοθεσία αλλά δεν εφαρμόζονται. Π.χ. η καλύτερη επιλογή είναι η λύση των συμφωνιών-πλαίσιο και η ανάπτυξη νέων ηλεκτρονικών τεχνικών αγορών, όπως είναι οι ηλεκτρονικοί κατάλογοι.
Οι ηλεκτρονικοί κατάλογοι συμβάλλουν στην ενίσχυση του ανταγωνισμού και στον εξορθολογισμό των δημόσιων προμηθειών, ιδίως με την εξοικονόμηση χρόνου και χρήματος.
Για να γίνει αυτό θα πρέπει να διασφαλιστεί η ιχνηλασιμότητα, η ίση μεταχείριση και η προβλεψιμότητα. Εάν έχει συναφθεί συμφωνία-πλαίσιο με περισσότερους του ενός οικονομικούς φορείς μετά την υποβολή προσφορών υπό τη μορφή ηλεκτρονικών καταλόγων, οι αναθέτοντες φορείς θα μπορούν να ορίζουν ότι η προκήρυξη νέου διαγωνισμού για συγκεκριμένες συμβάσεις λαμβάνει χώρα βάσει ενημερωμένων καταλόγων. Σε αυτή την περίπτωση, οι αναθέτοντες φορείς μπορούν να χρησιμοποιούν μία από τις ακόλουθες μεθόδους:
α) να καλούν τους προσφέροντες να υποβάλουν εκ νέου τους ηλεκτρονικούς καταλόγους τους, προσαρμοσμένους στις απαιτήσεις της εν λόγω σύμβασης· ή
β) να ενημερώνουν τους προσφέροντες ότι σκοπεύουν να συλλέξουν από τους ηλεκτρονικούς καταλόγους που έχουν ήδη υποβληθεί τις πληροφορίες που απαιτούνται ώστε να καταρτίσουν προσφορές προσαρμοσμένες στις απαιτήσεις της συγκεκριμένης σύμβασης, υπό την προϋπόθεση ότι η χρήση της εν λόγω μεθόδου έχει επισημανθεί στα έγγραφα της προμήθειας για τη συμφωνία-πλαίσιο.
Αυτό εφαρμόζεται σε σκανδιναβικές χώρες αλλά και χώρες όπως η Πορτογαλία και η Ιταλία. Με αυτόν τον τρόπο επιλύονται θέματα αποκλεισμού προμηθευτών σε τοπικό επίπεδο, συνεχών διαγωνιστικών διαδικασιών που καταπονούν τους εργαζόμενους και τους απασχολούν από την εργασία τους (γιατροί, νοσηλευτές, …..) και μειώνουν σημαντικά τη μικρή ή μεγάλη διαφθορά. Επίσης, σε επίπεδο ΥΠΕ θα μπορούσαν να γίνουν διαγωνισμοί ενισχύοντας την τοπική κοινωνία και οικονομία αλλά και τις ΜΜΕ όπως προβλέπεται στις ευρωπαϊκές οδηγίες 24 και 25 που αφορούν τις προμήθειες.
Όλα λοιπόν μπορούν να γίνουν και σύννομα και έγκαιρα, μη αποκλείοντας αξιόπιστους προμηθευτές και βοηθώντας πραγματικά και τις ΜΜΕ.
Αντίστοιχα υπάρχουν και σε άλλες χώρες. Αυτό μπορεί να μειώσει πάρα πολύ τις τιμές των υλικών και φαρμάκων που προμηθεύονται τα νοσοκομεία. Ενδεικτικά, νοσοκομείο και ΥΠΕ στην οποία υπάγεται αυτό, αγόρασαν φάρμακα την ίδια χρονική περίοδο με διαφορά τιμής μέχρι και 67% και μάλιστα από την ίδια εταιρεία. Μπορούν να αναφερθούν πολλά παρόμοια παραδείγματα αλλά καλύτερα είναι να αναφερθεί ότι τα νοσοκομεία δεν υλοποιούν διαγωνισμούς μέσα από το ΕΣΗΔΗΣ παρά μόνο σε ένα ποσοστό μικρότερο του 1%. Σε προϋπολογισμό δαπανών των νοσοκομείων που είναι σχεδόν 2 δισ. ευρώ για το 2017 (ΠΠΥΦΥ 2015) και ανοικτά προγράμματα ΠΠΥΦΥ συνολικά 5 ετών προϋπολογισμού περίπου 7 δισ. ευρώ, μόνο διαγωνισμοί προϋπολογισμού 58 εκατ. ευρώ συμβασιοποιήθηκαν από 1/1-10/7/2017, (2,9%). Είναι αξιοσημείωτο ότι από τα 139 νοσοκομεία μόνο τα 11 συνήψαν συμβάσεις μέσω του ΕΣΗΔΗΣ (το 8%). Επίσης απουσιάζουν μεγάλα νοσοκομεία της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης, της Λάρισας και της Κρήτης τα οποία έχουν προϋπολογισμό (αλλά και ελλείματα) και δαπάνες εκατοντάδων εκατ. ευρώ.
Η παραπάνω μη κανονική διαδικασία που περιγράφεται οδηγεί σε αύξηση των ληξιπρόθεσμων, του clawback, του rebate , τιμών αυξημένων κατά 40% – 50%, προβλήματα με το Ελεγκτικό Συνέδριο και το κυριότερο έλλειψη υλικών όταν απαιτείται αλλά και κακής ποιότητας αφού στην πραγματικότητα ποτέ δεν ελέγχονται αφού είναι τμηματικές αγορές χωρίς καμία δυνατότητα εργαστηριακών ή άλλων εξετάσεων. Το ΕΚΑΠΥ έρχεται να παραλάβει αρχεία και μητρώα οργανισμών τα οποία δεν είχαν ποτέ καμία ευρωπαϊκή αποδοχή και είχαν προβλήματα «σύγκρουσης συμφερόντων» καθιστώντας τα ευάλωτα σε ελέγχους από ευρωπαϊκούς μηχανισμούς και οργανισμούς.
Δυστυχώς ακόμη και σήμερα όλοι μιλάνε για κωδικοποίηση η οποία δεν έχει καμία εφαρμογή και καμία αποδοχή σε άλλες χώρες (αν πραγματικά θέλει κάποιος να είναι σύμφωνος με τις ευρωπαϊκές οδηγίες και ταυτόχρονα να μπορεί να υλοποιήσει τους ηλεκτρονικούς φακέλους του ασθενούς, άμεσα και ανέξοδα. Παραδείγματα ακόμα και από την Τουρκία και την Σλοβενία είναι ενδεικτικά. Όλοι μιλάνε για την κωδικοποίηση του ΧΧΧ νοσοκομείου ή της Ψ ΥΠΕ, αποδεικνύοντας ότι αυτή δεν συμβαδίζει με διεθνή πρότυπα. Αυτές οι συχνές αλλαγές για τον τρόπο κωδικοποίησης έχει κουράσει το προσωπικό των νοσοκομείων, τις προμηθεύτριες και κατασκευάστριες εταιρίες και δεν έχουν κανένα λειτουργικό ή οικονομικό αποτέλεσμα. Όταν είναι σε εφαρμογή το UDI παγκοσμίως με το νέο κανονισμό για τα ιατροτεχνολογικά, και όχι μόνο, στην Ελλάδα εφαρμόζουμε πρωτόλυες κωδικοποιήσεις, ανθρώπων που με τη δική τους μικρή προσωπική εμπειρία προσπαθούσαν να βοηθηθούν με μια κωδικοποίηση και αυτοί οι ίδιοι και ταυτόχρονα κάποιοι άλλοι χωρίς γνώση για την κωδικοποίηση προσπάθησαν να την επιβάλλουν σε όλα τα νοσοκομεία.
Η πορεία υλοποίησης αυτής της κωδικοποίησης είναι γνωστή σε όλους και το αποτέλεσμα είναι φτωχό αλλά και τελικά πανάκριβο την εθνική οικονομία.
Κωδικοποιήσεις αποδεκτές από πολλά ευρωπαϊκά συστήματα υγείας προφέρθηκαν κατά καιρούς δωρεάν στην Ελλάδα όμως προτιμήθηκαν άλλες «προσωπικές». Η κωδικοποίηση της Ιταλίας για τα ιατροτεχνολογικά είναι η πιο σημαντική και η πιο αποδεκτή ακόμα και από το απαιτητικό αγγλικό σύστημα υγείας (NHS). Παρ’όλο που προτάθηκε εδώ και 2 ½ χρόνια ακόμα δεν έχει γίνει τίποτα. Ίσως να επιχειρηθεί και πάλι μια ενδιάμεση πανάκριβη λύση εξυπηρετώντας και πάλι κάποιους.
Στον τελευταίο διαγωνισμό για τα φάρμακα που προκήρυξε η ΕΠΥ προβλεπόταν η δυνατότητα επιμερισμού της συνολικής ποσότητας των δραστικών ουσιών σύμφωνα με προσυμφωνημένο ποσοστό μεταξύ των αναδόχων εταιρειών, 50-30-20 (κάποιοι φρόντισαν να το νομοθετήσουν για να μην έχουν προβλήματα στο μέλλον). Ωστόσο θα πρέπει να αναφερθεί ότι έχει διατυπωθεί και επισήμως η άποψη ότι η μέθοδος του επιμερισμού της προκηρυχθείσας ποσότητας σε περισσότερους από έναν αναδόχους μπορεί να είναι επιθυμητή στο βαθμό που εξασφαλίζει επάρκεια στην προμήθεια των φαρμακευτικών και ιατροτεχνολογικων προϊόντων όμως δεν εξασφαλίζει τις καλύτερες δυνατές τιμές για την αναθέτουσα αρχή αφού αφήνει περιθώρια στους υποψήφιους αναδόχους να συνεννοηθούν εκ των προτέρων για τις προσφερόμενες τιμές με σκοπό όλοι τους να επωφεληθούν. Αυτό είχε επισημανθεί και σε σχετική γνωμοδότηση από την αρμόδια αρχή αλλά η ΕΠΥ προχώρησε με αυτό το βασικό όρο στη διακήρυξη.
Η λειτουργία του ΕΚΑΠΥ είναι σημαντική. Πρέπει να γίνει άμεσα μόνο με όσους πραγματικά ξέρουν , μακριά από αυτούς που αποκόμισαν μόνο προσωπικά οφέλη και όσους την βλέπουν σαν στάδιο ανέλιξης, προσωπικών φιλοδοξιών και εύκολου πλουτισμού.
Η επιλογή των προσώπων θα σηματοδοτήσει και την εύρυθμη λειτουργία του που θα πρέπει να έχει μέσο αντίκρισμα στα νοσοκομεία και τελικά στους ασθενείς και στους ασφαλισμένους.
Όχι άλλα λάθη, όχι άλλες φαραωνικές προσεγγίσεις, όχι άλλες τοποθετήσεις γνωστών αποτυχημένων ανθρώπων που όταν φύγουν όχι μόνο δεν θα αφήσουν ούτε μια ολοκληρωμένη σύμβαση αλλά δεν θα αφήσουν ούτε τα στατιστικά στοιχεία που έπρεπε να υπάρχουν θεωρώντας ότι ακόμα και αυτά τους ανήκουν!!
Ε-Δημόσιες Συμβάσεις: Η Χαμένη Ευκαιρία
ΕΣΗΔΗΣ, (ηλεκτρονικές) προμήθειες και νοσοκομεία. Η «ακριβή» αλήθεια
ΚΟΙΝΕΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ ΥΛΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΕ. ΈΝΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ CASE STUDY ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΥ.
Μητρώο ιατροτεχνολογικών προϊόντων , ΕΟΠΥΥ και νέοι κανονισμοί
ΑΝΑΖΗΤΕΙΤΑΙ ΝΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ ΣΤΟ ΕΣΥ
ΚΟΙΝΕΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ ΥΛΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΕ. ΈΝΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ CASE STUDY ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΥ.
Δικαιούμαι να ξέρω?
Ioannis Karafyllis 